Tırnakları uzatmak caiz midir? İslâm'a göre tırnak bakımı nasıl olmalıdır? Sünnetteki uygulamaları anlatır mısınız?

Tırnak Uzatmak Doğru Mudur?

Sevgili Peygamberimiz (sav) bir hadisinde şöyle buyurmaktadır;

“Fıtrat beştir; Sünnet olmak, kasıkları tıraş etmek, tırnak kesmek, koltuk altındaki kılları yolmak ve bıyıkları kısaltmak.”[1]

Hadisten anladığımıza göre bu beş şeyi temizlemek, kesmek insanın yaratılışının bir gerekliliğidir. Nitekim Müslüman maddi ve manevi bütün kirlerden temiz olmalıdır. Her ne kadar dikkat edilse de tırnaklar uzayınca etle tırnak arasına pis, mikroplu şeyler girebilir. Özellikle ellerimiz günlük hayatta en çok kullandığımız, her hangi bir şeye en fazla temas eden organımızdır. Bu sebeple uzun kalan tırnaklarımızın arasına bazı pisliklerin girmesi kuvvetle muhtemeldir. Bu tırnaklarımızın yediğimiz yiyeceklere ve ağzımıza değmesi ise elbette bazı sağlık sorunlarına da sebebiyet verecektir. Bu gibi sebeplerden dolayı tırnakları uzatmak uygun değildir. Aşağıda da geleceği üzere kırk günden fazla tırnak kesmemek tahrimen mekruh kabul edilmiştir.[2]

Tırnak Kesmek Sünnetinde Zaman Ölçüsü

Faziletli olan, tırnakların haftada bir kesilmesidir ki sünnet olan da budur. Çünkü Hz. Peygamber (as.) her Cuma tırnaklarını ve bıyıklarını alırdı. Ayrıca bu konuda bir hadis şöyledir;

Kim Cuma günü tırnaklarını keserse, Allah onu öbür Cuma’ya kadar ve üç gün daha fazlasıyla belâlardan korur.” [3] buyurmuştur.

On beş güne kadar bırakmasında da bir mahzur yoktur. Kırk günden fazla tırnak kesmemek tahrimen  (harama yakın) mekruhtur.[4]

Uzun Tırnak Abdeste Mâni midir?

Hanefilere göre az veya çok tırnak altındaki bu pislikler -zorluk olmaması için- abdeste engel değildir. [5]

Halil Gönenç Hoca Efendi ise şöyle söylemektedir;

“Tırnakların altında kir ve toprağın bulunması abdestin sıhhatine mani değildir. Yalnız hamur, mum ve benzeri bir şey olursa manidir. Hz. Peygamber (sav) tırnakların kesilmesini emreder, ama namazın iadesini emretmezdi. Tırnakların altındaki kir abdestin sıhhatine mani olsaydı mutlaka o halde kılman namazın iadesini emredecekti.”[6]

Hanefilerin dışındakilere göre, suyun ulaşmasına -çokluğundan dolayı- engel oluyorsa tırnak kirlerinin giderilmesi vaciptir. Azı ise bağışlanır. Hanefilerin dışındakilere göre, suyun ulaşmasına -çokluğundan dolayı- engel oluyorsa tırnak kirlerinin giderilmesi vaciptir. Azı ise bağışlanır.

Tırnak Nasıl Kesilir?

Âlimlerin bir kısmına göre tırnak kesmeye sağ elin şehadet parmağından başlayıp serçe parmağına doğru gider, ondan sonra sağ elinin baş parmak tırnağını keser. Daha sonra son elin serçe parmağından başlayarak baş parmağına doğru gelir. Tırnaklan kestikten sonra temizliği tamamlamak maksadıyla tırnak uçlarının yıkanması müstehaptır. [7]

İmam Gazzali ise şöyle tarif etmektedir;

“Tırnak kesmeye nereden başlamanın müstehab olduğu hususunda sahih hadis yoktur. Ancak bunu bir tertiple yapmak gerekirse, sağ elin şehâdet parmağından başlayıp onun devamındaki parmakları bitirdikten sonra sol elin baş parmağına gelmek ve bu parmağı bitirip sağ elin baş parmağına gelmek ve en son bu parmağın tırnağını kesmek en uygun olanıdır. Çünkü şehadet parmağı, kelime-i şehâdeti söylemekte kullanıldığı için, en şerefli parmaktır. Ondan sonra sağ tarafa doğru devam etmek ise, diğer hayır işlerinde de müstehabtır.”[8] İmam Nevevi’de aynı tarifi yapmaktadır.

Bununla beraber İmam Gazzali şu ilaveleri yapmıştır; “Cünüp iken tıraş olmak, tırnak kesmek, kılları almak ve kan aldırmak mekruhtur. Çünkü insan, bütün parçaları bir araya getirilmiş bir hâlde mahşere çıkar. Bazı parçalarının temizlenmemiş olması orada kendisine sıkıntılar verir.”[9] Halil Gönenç’te bu görüşe katılmaktadır.[10]

Saç, tırnak ve kan toprağa gömülür; çünkü bu konuda Hz. Peygamber (a.s.)'den sabit olan rivayetler, buna delalet etmektedir. O rivayetlerden biri aşağıdaki gibidir;

el-Hallal, isnadıyla Musle binti Müşerrih el-Eş'ariyye'den şöyle dediğini rivayet etmektedir:

"Babamın tırnaklarını kesip onları toprağa gömdüğünü gördüm ve şöyle diyordu: "Peygamber (a.s.)'in bu şekilde yaptığını gördüm." [11]