Bedîüzzamân Hazretleri bu soruya şöyle cevap vermektedir:

Bir suyun, beş farklı hastaya göre beş ayrı hüküm alması gibi hak olur. Şöyle ki: Birisine, hastalığının durumuna göre su ilâçtır; tıbbî açıdan onun içmesi farzdır. Diğer birisine, hastalığı için zehir gibi zararlıdır; tıbben ona haramdır. Diğer birisine az zarar verir; tıbben ona mekruhtur. Diğer birisine zararsız menfaat verir; tıbben ona sünnettir. Diğer birisine ne zarardır, ne menfaattir; âfiyetle içsin, tıbben ona mübahtır. İşte hak burada birden fazla oldu. Beşi de haktır. Denilebilir mi ki, "Su yalnız ilâçtır, yalnız farzdır, başka hükmü yoktur"?

İşte bunun gibi, İlahî hükümler, İlâhi hikmetin gereğince, mezheplere uyanlara göre değişir. Hem hak olarak değişir ve herbirisi de hak olur, faydalı ve gerekli olur.¹ 

Hak birdir, fakat tatbikatı kişilerin hâl ve şartlarına göre değişebilir. Nasıl ki bir su, beş farklı hastaya göre beş ayrı hüküm alıyor ve hepsi de doğru oluyorsa, mezheplerin hükümleri de böyledir. Bir mükellefin durumuna göre farz olan bir hüküm, diğerine göre mekruh veya mübah olabilir. Bu farklılık, hakikatin çelişmesi değil, hikmetin farklı tecellisidir. Dolayısıyla dört mezhebin farklı hükümleri çelişmez, bilakis hepsi ayrı hâllere göre hak ve doğrudur.

Mesela, Hanefî mezhebinde, cemaatle namazda imama uyan kişi Fâtiha okumaz; imamın kıraati ona yeter. Şafiî mezhebinde ise, imama uyanın da Fâtiha okuması farzdır. İkisi de hak ve geçerlidir, çünkü Resûlullah’ın (sav) farklı uygulamalarından alınmıştır.

Veya Hanefî mezhebinde vücuttan çıkan kan abdesti bozar. Şafiî mezhebinde ise kan abdesti bozmaz. Bu da farklı delillere dayalı içtihattır, her ikisi de hak kabul edilmiştir.

Sonuç olarak, mezhepler arasındaki farklılıklar hakikatin çeşitlenmesidir. Farklı hükümler çelişki değil, hikmetli birer kolaylıktır. Bu örnekler de gösteriyor ki mezhepler arasındaki farklılıklar çelişki değil, aynı hakikatin farklı durumlara uygulanmasıdır.

Detaylı izah için lütfen bakınız;

https://risale.online/soru-cevap/mezheplerin-ortaya-cikis-sebebleri-ve-nedenleri

1. Bediüzzaman Said Nursi, Sözler, Hayrat Neşriyat, Isparta 2013, s. 160.