Katılım bankalarının tüm işlem ve projeleri caizdir diye bir hüküm yoktur. Zira zaman zaman çok farklı ve yanlış uygulamalarına şahit olmaktayız. Katılım bankalarının kendi içinde de birbirleriyle uyuşmayan proje ve uygulamaları bulunmakta. Bu noktadan bu bankalar, her ne kadar faizsiz bir sisteme sahip olsa da her işlemleri İslam fıkhına uygun düşmemekte. Zira arka planlarında fetva kararları olsa da bizler bu kararları göremiyoruz. Neye göre nasıl fetva verilmiş bilinmiyor. Onun için direk fetvası olan uygulamaları olduğu gibi mesafeli durulması gereken uygulamalarını da görmekteyiz. Dolayısıyla her bir porojenin/kampanyanın ayrı ayrı değerlendirmesi gerekmektedir. 

Birikimlerin değerlendirildiği alanların bazıları, bize göre İslâmî ticaret esaslarıyla tam uyuşmuyor. Biz bu noktadan mesafeli duruyoruz. 

Mesela hisse senetlerine/katılım endeksine mesafeli bakışımızın sebebi şudur:

Borsada ortada alınan ve satılan bir mal yoktur. Yani sanal bir alım ve satım vardır. İslâm’da alınan ve satılan mal kabzedilmelidir yani teslim alınmalıdır. 

Ortak olunan şirketin hisseleri yani değeri neye göre yükseliyor veya düşüyor, tam olarak belli değildir. Yani gerçek bir değerleme bulunmamaktadır. Şirketin hisseleri, iktisadî olarak gerçek değerinin ya altında ya da üstünde sanal olarak bir cihetle kumar gibi alınıp satılmaktadır. Bu da borsanın İslâmî açıdan çok sıkıntılı olduğunu göstermektedir.

Her ne kadar Katılım Bankaları Allah’ın yasakladığı ürünlerin üretim ve ticaretini yapmayan şirketlerle çalışıyor olsalar da gerçek bir ortaklığın olmaması, manipülasyonlara açık olması ve arka planda işleyen sistemin İslâmî ticaret esaslarıyla bağdaşmamasından dolayı katılım endeksine göre hisse senedi alımını riskli görmekteyiz. Bu noktadan helâl kazanca düşkün kimselere borsayı tavsiye etmiyoruz. Velev ki katılım bankaları aracılığıyla bu sisteme dahil olunmuş olsun.

Borsa sistemi ve riskleri ile ilgili lütfen bakınız:

https://risale.online/soru-cevap/borsa

Ancak ortada bir mal olursa ve o mal üzerinden kâr-zarar esasına göre bir alış-veriş yapılıyorsa, bunların fetvası bulunmaktadır. Mal olmadan yapılan işlemler mesela direk nakit para vermek gibi (direk nakit para veren Katılım bankaları da var), bunlar kesinlikle caiz değildir. İçeriğini bilmediğimiz uygulamaların/projelerin mutlaka fetvasını/icazet belgesini istemeli ve ehil kişilere bunun fetvası sorularak öyle hareket edilmelidir. İsteyen farklı mecraların fetvalarıyla hareket edebilir, bu da tamamen kişinin kendi tercihi ve mesuliyeti altındadır.