"Her bir şehri yüz def'a mezaristana boşaltan ölüm, elbette hayattan ziyade bizden bir istediği var." Cümlesini izah eder misiniz?

Yaptığımız okumalarda ana konunun veya buna bağlı bir cümlenin anlaşılabilmesi için metin bağlamında düşünmek gerektir. Ayrıca cümle içindeki kavramların lügat manalarına bakarken konuya uygun anlam tercih edilmelidir. Zira bir kelimenin birbirine yakın birden fazla anlamı olabilir. Bilhassa Risale-i Nur okumalarımızda konudan kopmadan metin odaklı düşünmeyi gözden kaçırmamak gerekir. Bununla birlikte Risale-i Nur'da geçen bir kelimenin lügat manasını araştırır iken Bediüzzaman Hazretlerinin de o kelimeye yüklediği anlamlara bakmak metni anlamada fayda sağlamaktadır.

Yukarıdaki cümleyi metin haricinde düşündüğümüz vakit hayat ve ölüm kavramlarına vereceğimiz manaya göre cümlenin ifade etmek istediği anlamda yanılgılara düşebiliriz.  Bu cümle Asâ-yı Mûsâ isimli eserin İkinci Mes’elenin Hulâsası başlıklı bölümünde geçmektedir. Ve metnin ana konusu ölümdür. Bediüzzaman Hazretleri metinde ölüm hakkında “Ölüm, ya i‘dâm-ı ebedîdir; hem o insanı, hem bütün ahbâbını ve akāribini (akrabalarını) asacak bir darağacıdır. Veyahud başka bir bâkî âleme gitmek ve îmân vesîkasıyla saadet sarayına girmek için bir terhîs tezkeresidir.” (Asâ-yı Mûsâ Syf:7) diyerek ölümün iki ihtimalinden bahsetmiştir.

Yani bu metin özelinde ölüm ya sonsuza dek yok oluş veyahut ebedi huzur ve mutluluğun anahtarıdır.  Ayrıca yine metinde geçen ifadeye göre ölüm öldürülmüyor. Dolayısıyla her insan ister istemez ölüm ile tanışacaktır. O halde insanın ölümü kendisi hakkında ebedi yok oluş değil de saadetin anahtarı haline getirmesi gerekir. Bu ise ölümün bizden istediği olan iman ve ibadetle mümkündür.

Burada "hayattan ziyade" ifadesini idrak edebilmek için yine konu bağlamında Bediüzzaman Hazretlerinin hayata vermek istediği anlamı düşünmek gerekir.  Hz. Üstada göre hayatın birçok anlamı ve türü vardır. Mesela bitkiler hayatın en basit mertebesindedir. İnsan hayatının ise beş mertebesi vardır. Bunlardan birincisi ve en basiti şu dünya hayatıdır ki birçok yönden kısıtlıdır.

İşte bu cümlede Üstad Hazretlerinin “ziyade” kelimesini kullanmasının nedeni metin özelinde değerlendirdiğimizde; hayat kelimesi dünya hayatını, ölüm kelimesi ise ahiret hayatını temsil etmektedir. Zira dünya ebedi saadetin elde edileceği bir imtihan meydanıdır. İnsan ölümü ile hakiki hayatı için gerekli olan her şeyden hesaba çekilecektir.

https://risale.online/soru-cevap/olum-yokluk-mudur

https://risale.online/soru-cevap/olumun-guzel-manalari