"Kıyamet gününde âlimlerin mürekkebi ile şehitlerin kanı tartılır, âlimlerin mürekkebi şehitlerin kanından ağır gelir." (Suyûti, el Câmiu’s Sağir, nr 10026; İbn Abdilberr, Câmiu Beyâni’l- İlm, nr. 139). Yazı mektubunda geçen bu hadisin zayıf olduğu söyleniyor. Bu durumda yazı mektubunu ve bu hadisi nasıl değerlendirmeliyiz?

Öncelikle şunu belirtelim ki bir hadisin zayıf olup olmadığını tespit etmek ictihadî bir meseledir. Yani âlimlerin bazıları bir kısım hadisleri zayıf olarak değerlendirken diğer bir kısım âlimler bu hadisi hasen olarak değerlendirebilir. Zira bir hadisin zayıf olup olmadığının en önemli hareket noktası olan hadisi bizlere ulaştıran raviler hakkındaki sahih veya zayıf hükmü, âlimlerin ferdi ictihadlarına dayanmaktadır. Birine göre zayıf olan bir ravi diğerine göre sika, birine göre zayıf olan bir hadis diğerine göre sahih veya hasen olabilir.[1]

Önemli bir diğer hususta zayıf isnadlı bir hadis görüldüğünde o hadisin metninin de zayıf olduğuna hükmetmekte acele edilmemesi gerektiğidir. Çünkü başka tariklerden sahih olarak gelmiş olabilir.

Şimdi diğer bir mesele ise zayıf hadisin bağlayıcılığıdır. Âlimlerin önemli bir kısmı sahih veya hasen hadisin bulunmadığı konularda fazla kusurlu olmamak şartıyla zayıf hadislerle de amel edilebileceğini söylemiştir.

Muhaddisler, akaid ve ahkâma dair konularla ilgili olmamak şartıyla zayıf isnadlı hadislerin rivayetinde bir sakınca görmemişler; mevâiz, kıssalar, amellerin faziletleri gibi tergib-terhib konularında yahut tefsir ve megaziye ilişkin hususlarda hadis rivayet ederken daha hoşgörülü bir tutum ortaya koymuşlardır.

Zayıf hadisin rivayeti ve onunla amel edilebilmesi, ayrıca bazı âlimlerin zayıf hadisi kıyasa tercih etmeleri o hadisin Hz. Peygamber’e (sav) ait olması ihtimali sebebiyledir. Bir hadise zayıf hükmünün verilmesi o hadisin hiçbir şekilde Resûl-i Ekrem’e (sav) ait olmadığı anlamına gelmediğinden ihtiyaten böyle bir uygulama tercih edilmiştir. Zira âdil ve zâbıt râvilerin hata yapma ihtimali bulunduğu gibi zayıf râvilerin de rivayetlerinde isabet ihtimali vardır.

Özetle; Üstad Hazretlerinin rivayet ettiği bu hadis "amellerin fazileti" başlığı altında değerlendirilir ki âlimlerimize göre bu konularda zayıf hadislerle amel edilebilir.

Zayıf hadislerle ilgili bakınız;

https://risale.online/soru-cevap/zayif-hadisler-konusunda-ne-yapmaliyiz