Sözlükte “seslenmek, ses çıkarmak; eğmek” mânasındaki savr kökünden türeyen sûr “ses çıkaran eğri boynuz” demektir. Kelime on âyette sözlük anlamı “üfürmek, üflemek” olan nefh kökünden türeyen fiillerle kullanılmakta, bunların üçünde göklerin ve yerin mevcut düzeninin bu üfleyişle bozulacağı, diğerlerinde ise insanların kabirlerinden kalkıp huzûr-ı ilâhîye gidecekleri belirtilmektedir. Bazı âyetler şöyledir:
Gökleri ve yeri gerçek bir gâye ve hikmet ile, yerli yerince yaratan O’dur. “Ol!” dediği gün her şey birden oluverir. O’nun sözü gerçektir. Sûra üflendiği gün de bütün varlık ve mutlak hâkimiyet O’nundur. O, duyuların kapsam alanı dışında kalanları da kapsam alanına girenleri de bilir. O, her hükmü ve işi sağlam ve hikmetli olandır ve her şeyden haberdârdır.1
O gün sûra üflenecek. Biz o günde inkârcı suçluları, yorgunluk ve susuzluktan gözleri morarmış ve kör bir halde mahşerde toplayacağız.2
O gün sûra üflenir; Allah’ın dilediklerinden başka göklerde ve yerde kim varsa kıyâmetin dehşetinden çarpılıp cansız yere serilir. Sonra sûra bir daha üflenir; bir de bakarsın ki, bütün ölüler dirilip kabirlerinde ayağa kalkmış, merak ve endişe içinde etraflarına bakınıp duruyorlar.3
Sur'dan bahseden bazı hadisler ise şöyledir:
Ebû Saîd el-Hudrî radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah aleyhissalatü vesselam şöyle buyurdu:
“Sur sahibi boruyu ağzına koymuş, ne zaman üflemekle emrolunursa hemen üfleyeceği anın iznini bekleyip durmakta iken ben nasıl sevinebilirim?” Bu haber, Resûlullah aleyhissalatü vesselamın ashabına ağır geldi. Bunun üzerine Resûlullah Efendimiz: “Hasbünallah ve ni’me’l-vekîl: Allah bize yeter, o ne güzel vekildir, deyiniz.” buyurdu.4
Resulullah (sav)'a sur'dan sorulmuştu: "Bu, içine üflenen bir boynuzdur!" diye cevap verdi. 5
Sûra kaç defa üfürüleceği konusunda da çeşitli görüşler vardır.
1. Sadece Mâtürîdî’nin, sahibini zikretmeden yer verdiği, Kur’an’da bir tek sesten söz edilmesine 6dayanan görüş sûra yalnızca bir defa üfürüleceği şeklindedir7. Elmalılı Muhammed Hamdi, sûra birkaç defa üfürme ile bir tek üfürme ve bir tek sayha arasında herhangi bir çelişkinin bulunmadığını söyler. Zira kıyametin kopması ve yeniden dirilişin Allah için “ol deyip oldurma” tarzında bir anlık iş olması bakımından çok üfürme tek üfürme gibidir8.
2. Sûra iki defa üfürüleceğini söyleyen âlimlerin çoğunluğu, Yâsîn sûresinde, önce kıyametin kopmasını ifade eden korkunç bir ses, arkasından yeniden diriltme ve inşâ için sûra üflenmesi, Zümer sûresinde 9sûra üfürülmesiyle bazı istisnalar hariç bütün canlıların öleceği, ardından yeniden dirilişi sağlayacak ikinci bir üfürmeden bahsedilmiş olması, Nâziât sûresinde10 kâinatı sarsan bir şeyi ikincinin takip edeceğinden söz edilmesiyle istidlâl etmiş, ayrıca muteber hadis kaynaklarında iki üflemeden bahsedilmiş olmasını da göz önünde bulundurmuştur.
3. Sûra üç defa üfürüleceğini iddia edenler, çeşitli sûrelerde yer alan nefh-i sûr âyetlerini birleştirmişler ve Ebû Hüreyre’den rivayet edilen uzun bir hadiste üç üfleyişten söz edilmesine dayanmışlardır11.
4. Kādî İyâz ile İbn Hazm’a nisbet edilen ve sûra dört defa üfürüleceğini ileri süren görüşün, Kur’an ve Sünnet’te böyle bir beyan bulunmamakla birlikte aksine de işaret edilmediği, kıyametin kopmasından itibaren huzûr-ı ilâhîye varacak zamana kadar birçok kozmik olayın vuku bulabileceği şeklinde bir akıl yürütmeye dayandığı söylenebilir. 1213
En'âm 6/73.
Tâ-Hâ 20/102.
Zümer 39/68.
Tirmizî, Kıyamet 8; Tefsîru sûre 39
Tirmizi, Kıyamet 9; (2432);
Yâsîn 36/49, 53
Teʾvîlât, III, 578
Hak Dini, VII, 5316
Zümer sûresi 39/68
Nâziât sûresi 79/6-7
Kurtubî, el-Câmiʿ, XVI, 216; İbn Kesîr, Tefsîr, III, 282
Süyûtî, el-Budûrü’s-sâfire, s. 90; Âlûsî, XIX, 31).
ADİL BEBEK, "SÛR", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/sur--kiyamet#1 (24.12.2025).

