Tarikatlarda yapılan sesli ve toplu zikirlerin sünnette yeri var mıdır yoksa bidat sayılır mı? Zikirle beraber kafayı sallayanlar oluyor, hoplayıp zıplayanlar oluyor. bu caiz midir?

Yüksek sesle Cenab-ı Hakk'ı anmak bidat değildir. Hatta hac ibadetinin son kısmında Allah’ın kuvvetli bir şekilde anılması şöyle emredilmektedir; "Hac ibadetlerinizi bitirince, babalarınızı andığınız gibi, hatta ondan daha kuvvetli bir şekilde Allah'ı anın!"[1] Burdaki "daha kuvvetli bir şekilde Allah'ı anın!" emri bir kısım tasavvuf ehlince, cehri zikre müsaadeye delil gösterilmiştir. 

Ayrıca bir kısım âlimler, şu âyet-i kerimeyi de buna delil getirmişlerdir: "Şüphe yok ki, İbrahim elbette pek hilm sahibidir, çok ah u enîn edicidir ve Hakk'a rücû edicidir."[2]

Burada ah u enin etmek sesli bir şekilde yalvarmak ve zikretmek manasında alınmış ve sesli dua ve zikre delil getirilmiştir. Bu sebeple sesli zikir bidat değildir ve caizdir.

Bununla beraber birçok âyet ve hadis-i şeriflerde Cenab-ı Hakk'ı alçak sesle zikretmek de emredilmiştir.

 "Kendi kendine, yalvararak ve ürpererek, alçak sesle sabah akşam Rabbini zikret, gafillerden olma!"[3]

Bu konuda her iki şekilde de zikir emredilmiş ve caiz olmakla beraber, âlim ve müçtehitlerimizin çoğunluğu nafile olan bu ibadetin hafi yani gizli yapılmasını rivayet ve tavsiye etmişlerdir.

Zikir esnasında kafayı sallamak ve hoplayıp zıplamak âyet ve hadislerde yoktur. Lâkin bir kısım tasavvuf erbabının zikirde cezbe ve vecd diye tabir ettikleri haller vardır. Bunlar da zikir esnasında kendinden geçip irade dışı hareket ettikleri ve ondan bir lezzet aldıkları için mazur görülmüşlerdir.

Tabi ki, takva ve tasavvuf ehline dil uzatmaya vesile olacak şekilde zikir esnasında hoplayıp zıplamak ve aşırı ses çıkarmak birçok âlim ve ilim erbabı tarafından hoş görülmemektedir. Bu konuda mutedil olanı yapmak daha uygundur.