Tövbe suresinin besmele ile başlamamasının sebebi hikmeti nedir?

 Diğer sürelerden farklı olarak bu sürenin başında “besmele”nin olmaması şu iki sebeple açıklanmaktadır:

1.  Bu sürenin, aralarındaki anlam ve içerik yakınlığı itibariyle Enfâl süresinin devamı olma ihtimali. Hz. Peygamber'den bu sürenin Enfâl veya başka bir sürenin parçası olduğuna dair bir açıklama nakledilmiş olmadığı için bu ihtimal zayıf bulunmuştur. Bu görüş şu açıdan da eleştirilmiştir: Eğer sebep bu olsaydı sadece Enfâl süresinden bu süreye geçerken besmele okunmaması gerekirdi, oysa bu süreye başlarken de besmele okunmaz.[1]
2. Sûrenin müşriklere ağır bir ihtarla ve (âyetin tefsiri sırasında açıklanacak sebeplere binaen) onlarla yapılmış antlaşmanın bozulup savaş ilân edilmesi tâlimatıyla başlaması. Bu izaha göre, besmele güven ve rahmetin ifadesi olduğundan iki zıt ifadenin birlikte okunması uygun görülmemiştir. Başka bazı sürelerin de savaş buyruğu içerdiği veya "yazıklar olsun” gibi ifadelerle başladığı gerekçesiyle bu izah eleştirilmişse de, başka bir sürenin başında böyle şiddetli bir uyarı ve ahdi bozma ifadesi yer almamaktadır.

Bu konudaki izah farklılıkları bir yana, İslâm âlimleri bu sürenin başında besmelenin yazılmaması ve okunmaması gerektiği hususunda fikir birliği içindedirler. Bunun herkesçe kabul edilen ortak sebebi Resülullah'ın bu sürenin başında besmeleyi yazdırmamış olmasıdır. Bu durum, Kur'an'ın hiçbir değişikliğe uğratılmaksızın, aynen Hz. Peygamber'den öğrenildiği biçimde sonraki nesillere aktarılması konusunda sahâbenin büyük bir titizlik gösterdiğini ve bu ulvi emanetin nesiller boyu özenle korunduğunu açıkça ortaya koyan kanıtlardan biri sayılmalıdır.[2]

Şu hususa da işaret edilmelidir ki, Tevbe süresinde besmele çekilmemesi bu sürenin başıyla ilgilidir. Şayet Kur'an okumaya bu sürenin başından başlanacaksa sadece “eüzü” çekilir; daha sonraki bir âyetinden başlanacaksa eüzü ile birlikte besmele de okunur. Enfâl süresinden Tevbe süresine geçilirken ise eüzü-besmele okumaksızın kıraate devam edilir.[3]

Ayrıca Bakınız:

https://risale.online/soru-cevap/tevbe-suresi