İnsan, kaderinde yazılmış olan şeyleri aynen yaptığına göre işlemiş olduğu günahlardan dolayı mesul olur mu?

Evet mesul olur. Çünkü kaderdeki bilgi sadece bir ilimdir. İlim ve bilginin ise hiçbir zaman zorlamak gibi bir özelliği yoktur. Önemli olan bize bir seçme iradesinin verilmiş olması ve hiçbir baskı hissetmeden kendi tercihlerimizi kendimizin yapıyor olmamızdır. Herkes kendi vicdanında, baskı altında olmadan tercihlerde bulunduğunu çok açık bir şekilde hisseder. İnsanın hareketlerini yönlendiren, kendi cüz’î iradesidir. Kader, başımıza gelecek hadiseleri Allah’ın ezelde bilmesi ve yazmasıdır. Allah yazdığı için bu şekilde hareket ediyor değiliz. Bilakis irademizle bizim bu şekilde hareket edeceğimizi Allah bildiği için yazmıştır. Onun bilmesi bizim o şekilde hareket etmemizi mecburi kılmaz. Bu Allah’ın ilminin sonsuzluğundan ve geçmiş ve gelecek bütün zamanları kuşatmasından kaynaklana bir durumdur. Olsa olsa O’nun ilminin mükemmelliğini gösterir. Bizim iradesiz ve baskı altında olduğumuzu hiçbir şekilde göstermez. Mesela takvimlerde güneşin ne zaman doğacağı yazılıdır. Biz takvime yazdığımız için güneş o vakitte doğmuyor. Biz o vakitte doğacağını bildiğimiz için yazdık. Bizim bilmemiz ise güneşi o vakitte doğmaya zorlayacak değildir. (Bkz. Tılsımlar, 26. Söz Kader Risalesi)