İnsî Şeytan Ne Demektir?

Şeytân kelimesi “hayırdan ve rahmetten uzaklaşmış yaratık; yanıp helâke mâruz kalmış varlık” demektir¹
“İnsî şeytan” ifadesi ise, insan olduğu hâlde şeytanî özellikler gösteren kimseleri tanımlamak için kullanılır. İnancımıza göre şeytan yalnızca cinlerden ibaret değildir. İnsanlar arasında da başkalarını kötülüğe sürükleyen, yanlış yola teşvik eden ve hakikatten uzaklaştırmaya çalışan kişiler bulunur. Bu tür insanlar, davranışları ve etkileri sebebiyle “insî şeytan” olarak adlandırılır. İnsî şeytanlar, dış görünüş itibarıyla sıradan bir insan gibi olsalar da düşünce ve davranışlarıyla şeytanın amacına hizmet ederler.

Kimler İnsî Şeytan Kategorisine Girer?

İnsî şeytan kategorisine giren kişiler, bilinçli olarak kötülüğü yaymayı tercih eden kimselerdir. Bu kişiler başkalarını günaha teşvik eder, yanlış davranışları süsleyerek cazip hâle getirir ve doğru olanı küçümseyip değersiz göstermeye çalışır. Çoğu zaman kendi menfaatleri uğruna yalan söyler, iftira atar ve insanların inançlarını zayıflatmaya çalışırlar. Kötülük onlarda bir meslek haline gelmiştir.
İnsî şeytan olmak, bir anlık hata veya günah işlemekle değil; kötülüğü alışkanlık hâline getirmek ve bundan vazgeçmemekle oluşan bir haldir. Bir kişi başkalarını bilerek kötülüğe yönlendiriyor, iyiliği engelliyor ve kötülüğü yaymayı kendine görev edinmişse, bu davranışları onu insî şeytan sınıfına yaklaştırır.

İnsî Şeytanlar Neler Yapar?

İnsî şeytanların en belirgin özelliği, kötülüğü güzel ve masum gibi göstermeleridir. İnsanların zaaflarını iyi bilir, onları korku, çıkar veya zevk yoluyla etkilerler. Doğruyu söyleyenleri küçümser, yanlış yapanları ise desteklerler. Toplumda fitne çıkararak insanlar arasındaki güveni zedeler, kin ve düşmanlığı körüklerler.
Ayrıca insî şeytanlar, insanları ibadetten, ahlâktan ve güzel davranışlardan uzaklaştırmaya çalışır. Bazen sözleriyle, bazen örnek olarak sergiledikleri yaşam tarzıyla Allahın razı olmadığı bir yaşama insanı sürüklerler. Bu yönleriyle, gözümüze görünmeyen şeytanların insan içindeki temsilcisi gibi hareket ederler. Rabbimiz Kur'ân'da şöyle buyurmaktadır:

Ve böylece her peygambere insan ve cin şeytanlarını düşman kıldık; (bunlar) aldatmak için birbirlerine (bâtıl) sözün yaldızlısını fısıldarlar. Hâlbuki Rabbin dileseydi onu (aslâ) yapamazlardı; öyleyse onları ve uydurmakta oldukları şeyleri bırak!²

Yani şeytanlar ve şeytanlaşmış insanlar Peygamberleri ve onların ümmetlerini aldatmak noktasında daima çalışırlar. Bediuzzaman Hazretleri'de şeytanlar ve insî şeytanlar hakkında şöyle demektedir;

İnsanlarda şeytan vazîfesini gören cesedli ervâh-ı habîse bilmüşâhede bulunduğu gibi, cinnîden cesedsiz ervâh-ı habîse dahi bulunduğu, o kat‘iyettedir. Eğer onlar maddî cesed giyse idiler, bu şerîr insanların aynı olacaklardı. Hem eğer bu insan sûretindeki insî şeytanlar cesedlerini çıkarabilse idiler, o cinnî iblîsler olacaklardı. ³

Yani insan şeytana uyması ile artık onun bir temsilcisi gibi olur ve tamamen onun gibi hareket etmeye başlar. Adeta şeytanın beden giymiş bir hali gibi olur. Rabbimiz Âyet-i Kerimede şeytanların şerlerinden muhafaza için bizlere şu duayı öğretir;

Ve de ki: “Rabbim! Şeytanların vesveselerinden sana sığınırım. Rabbim! (Onların) yanımda bulunmalarından dahi sana sığınırım.⁴

Sonuç olarak İnsî şeytan kavramı, insanın kendi iradesiyle kötülüğü tercih ederek şeytan gibi bir hal üstlenebileceğini açıkça ortaya koymaktadır. Şeytana uymayı alışkanlık hâline getiren kişi, başkalarını bilinçli olarak yanlış yola sevk eden ve kötülüğü yaymayı hayat tarzı edinen kimseler, dış görünüşleri insan olsa da fiilleriyle şeytanın amacına hizmet ederler. Bu sebeple insan, yalnızca görünmeyen şeytandan değil; sözleri ve davranışlarıyla hakikatten uzaklaştıran insî şeytanlardan da sakınmalı, ve şeytanın hilelerine karşı Kur’ân ve sünnet rehberliğinde her zaman uyanık olmalıdır.