E-ticaret yapmak istiyorum fakat kargocuların siparişleri evlere servis yapması sedd-i zerîa açısından bir sıkıntı olur mu? Bu konuyu izah eder misiniz?
"Sedd-i zerîa, bizâtihi yasak olmayan bir fiilin şer'an mefsedet olarak nitelenecek bir sonuca veya böyle sonuç içeren gayri meşrû bir fiile vasıta olmasının kesin veya kuvvetle muhtemel bulunması dolayısıyla yasaklanmasını ifade eder. Meselâ, hediye kabul etmek meşrû/helâl bir fiil iken âdil olmayan bir karar vermesine yol açacağına kuvvetle muhtemel nazarıyla bakıldığından hâkimin hediye kabul etmesi yasak sayılmıştır. Yine şâhitlik yapmak meşrû bir fiil olmakla birlikte haksız yere hüküm vermeye yol açma endişesi güçlü olduğu için kişinin hasmı olduğu davacı veya davalı hakkında tanıklığının kabul edilmesi câiz görülmemiştir.
Özündeki olumsuzluk sebebiyle yasaklanan fiiller haram li-aynihî olarak nitelenirken bizâtihi yasak olmamakla birlikte kendisini çevreleyen olumsuzluklar yüzünden yasaklanan fiiller haram li-gayrihî diye anılır. Bir fiili çevreleyen olumsuzlukları zaman, mekân, araç, amaç, sonuç faktörleri şeklinde beş noktada toplamak mümkündür. Aslında meşrû olan oruç tutma fiilinin bayram gününde, namaz kılma fiilinin gasbedilmiş arazi üzerinde, kurban kesme fiilinin çalınmış bıçakla, satım sözleşmesi yapma fiilinin fâiz alma amacıyla, alım veya satım teklifinde bulunma fiilinin başkasının husumetine yol açacak biçimde (başkasının alım satım teklifi üzerine alım satım teklifinde bulunma tarzında) olması hallerinde haram li-gayrihî olarak nitelenmesi sırasıyla zaman, mekân, araç, amaç ve sonuç faktörlerine örnek verilebilir."[1]
"Günümüzde internet üzerinden yapılan altın ve gümüş alım/satım işlemlerinde yapılan ödemeler havale, EFT, kredi kartı ve banka kartıyla yapılmakta, ancak altın veya gümüş emtia ise anında müşteriye teslim edilmemektedir. Bu tür alışveriş şekilleri sarf akdinin şartlarından biri olan her iki bedelin peşin olması kuralını ihlal ettiğinden dinen câiz değildir."[2]
Dinimiz İslâm, helâl bir ürünü veya hizmeti ön gördüğü ticarî prensiplere uygun olarak alıp-satmakta bir sakınca görmez. Bu tür ticarî faaliyetlerin, kural olarak ilgili resmî mevzuat hükümlerine bağlı kalmak şartıyla e-ticaret şeklinde yapılmasında dinen bir engel bulunmamaktadır.
Ancak e-ticaret kapsamında satılan ürünlerin kargo şirketleri aracılığıyla müşteriye ulaştırılmasında şu hususlara dikkat etmelidir:
1- Kargolanan malın müşteriye gösterilen malın aynısı olması gerekir.
2- Gönderimi yapılan malın müşteriye sağlam ve eksiksiz bir şekilde ulaşması için gerekli tedbirler alınmalıdır.
3- Altın-gümüş gibi kıymetli madenlerin satışı:
"İslâm’da altın, gümüş, döviz ve TL gibi para cinsinden olan bedellerin değişiminin (sarf) peşin olması gerekir. Bedellerden birinin vadeli olması halinde yapılan işlem fâize dönüşür Ancak her iki bedelin kapıda peşin olarak teslim edilmesiyle gerçekleştirilecek olan altın veya gümüş alım-satımı caizdir. Bu alışverişte malın peşin teslim edilmesi karşılığında bedel, ya nakden veya anında satıcının hesabına geçecek şekilde kart ile tek çekim olarak ödenmelidir. Para cinsinden olmayan değerli taşlar (elmas, pırlanta vb.) ve ayarı düşük (çoğunluğu karışım olan) altın veya gümüşün ise vadeli olarak satışında dinen bir beis yoktur."[3]
Sonuç olarak; yukarıda saydığımız hassasiyetler gözetilmek kaydıyla inşallah kargocuların siparişleri evlere servis yapması konusunda sedd-i zerîa açısından bir sıkıntı gözükmemektedir.
Daha geniş bilgi için lütfen bakınız;
https://risale.online/soru-cevap/e-ticaret
[1] https://islamansiklopedisi.org.tr/sedd-i-zerai
[2] https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/1171/kapida-teslim-almak-uzere-internet-uzerinden-altin-ve-gumus-satin-almak-caiz-midir
[3] https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/1171/kapida-teslim-almak-uzere-internet-uzerinden-altin-ve-gumus-satin-almak-caiz-midir