Cennet ve Cehennemde şu anda insanlar var mıdır? Müslüman birisi, sevdiklerinden cennette göremediği ve cehenneme giden kişiler için üzülecek midir? Cennette farklı makamlarda olanlar görüşebilecekler mi? 

Şu anda cennet ve cehennemde insanlar olup olmadığı konusunda bazı farklı görüşler bulunsa da, çoğunluğun görüşüne göre; Cennet ve Cehennem yaratılmıştır. Lakin “görünmemeleri ve hissedilmemeleri, perdeli ve nûrsuz ateş olduğu içindir.”[1]. Bununla birlikte, kıyamet kopmadan ve mahşer günü hesap görülmeden insanların nihai olarak cennete veya cehenneme girmeyeceği kabul edilir. Çünkü Kur’an'da ve hadislerde, insanların ahiret yurdundaki yerlerinin belirlenmesi için kıyametin kopması, hesap günü ve mizan (terazi) gibi aşamalardan geçmeleri gerektiği vurgulanır. Nitekim bir âyet-i kerîmede şöyle buyrulmuştur:

“O gün Cehennem getirilir, insan yaptıklarını birer birer hatırlar. Fakat bu hatırlamanın ne faydası var!?”[2]

Rasûlullah (asm) Efendimiz de bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmuşlardır:

“Hesap gününde Cehennem getirilir. Cehennem’in yetmiş bin dizgini ve her bir dizgini çeken yetmiş bin melek vardır.”[3]

Fakat bazı âlimler, peygamberlerin ve şehitlerin ruhlarının cennette nimetlendirildiğini savunur. Bu hususta da genel görüş, bu nimetlendirme veya cezalandırmanın kabir hayatında olduğu yönündedir.  

Özellikle, şehitlerin ruhlarının diri olduğu ve başka bir hayat mertebesinde bulundukları Kur’an’da şöyle haber verilmiştir: ”Ve sakın Allah yolunda öldürülenleri ölüler sanma! Bil'akis (onlar) hayatdardırlar, Rableri katında rızıklandırılmaktadırlar.” [4] Bu ayetin bir şerhi niteliğinde Üstad Bediüzzaman Hazretleri şöyle izah etmiştir: “Evet şühedâ (şehîdler), hayât-ı dünyevîyelerini tarîk-ı hakta (hak yolunda) fedâ ettikleri için, Cenâb-ı Hakk kemâl-i kereminden (ikrâmının bolluğundan) onlara hayât-ı dünyeviyeye benzer, fakat kedersiz, zahmetsiz bir hayâtı, âlem-i berzahta (kabir âleminde) onlara ihsân eder. Onlar kendilerini ölmüş bilmiyorlar. Yalnız kendilerini daha iyi bir âleme gittiklerini biliyorlar. Kemâl-i saâdetle (tam bir saâdetle) mütelezziz oluyorlar (lezzet alıyorlar). Ölümdeki firak (ayrılık) acılığını hissetmiyorlar. Ehl-i kubûrun (kabir ehlinin) çendan (gerçi) ruhları bâkîdir (ölümsüzdür), fakat kendilerini ölmüş biliyorlar. Berzahta (kabir âleminde) aldıkları lezzet ve saâdet, şühedânın lezzetine yetişmez.” [5]

Hadislerde de Peygamber Efendimiz'in (s.a.v.) Miraç gecesinde cenneti ve cehennemi gördüğü, bazı kişilerin azap veya nimet içinde oldukları ifade edilir. Bu durum, bazılarının ahiretteki yerlerinin belli olduğunu, bu yerlerinin Efendimiz’e (asm) gösterildiğini ve ölümden sonraki kabir hayatında bir nevî ödül veya azap içinde olabileceğini işaret etmektedir.

Zira, Kur’an’da Firavun ve ona tabi olanlar için ayette “(O kötü azab) ateştir! (Onlar) sabah akşam ona arz olunurlar. Kıyâmet kopacağı gün ise: “Fir‘avun âilesini azâbın en şiddetlisine sokun!” (denilecektir).” [6] Buyurulmaktadır. Kabir azâbının delillerinden biri de bu âyet-i kerîmedir.[7]

Özetle;

Ehli sünnete göre İslâm’da ölen herkes kıyamete kadar berzah âleminde (kabir hayatı) bulunur. Bu dönemde, iyi kimselerin nimet içinde, kötü kimselerin ise azap içinde olduğu kabul edilir. Ancak bu azap ve nimetler, kıyamet sonrası cennet ve cehennemde yaşanacak olanlarla kıyaslandığında çok daha hafif seviyededir. Ancak asıl cennet ve cehenneme giriş, kıyametten ve hesap gününden sonra gerçekleşecektir.

Sualin ikinci kısmına şöyle cevap verebiliriz:

Cennette üzüntü, keder, pişmanlık gibi olumsuz duygular olmayacaktır. Nitekim, Kur’an-ı Kerim’de, cennetlikler için şöyle buyrulur: "Hem onların (o mü’minlerin) sînelerinde kin (ve emsâli kötü hisler)den ne varsa (hepsini) çekip çıkarırız; (o Cennetlerde onların) altlarından ırmaklar akar. (Onlar da:) “Böylece bizi buna (bu mükâfâta vesîle olan amellere) hidâyet eden Allah’a hamd olsun; hâlbuki Allah bizi hidâyete erdirmeseydi, doğru yolu bulamazdık. Gerçekten Rabbimizin peygamberleri (bize) hakkı getirmişlerdir!” derler. Derken (onlar:) “İşte size Cennet! İşlemekte olduğunuz (sâlih ameller)den dolayı ona vâris kılındınız!” diye nidâ olunurlar.’"[8]

Bu ayet, cennete giren insanların iç dünyasının tamamen huzur, sevinç ve mutlulukla doldurulacağını gösterir. Dolayısıyla, cennette bir kişi, dünyada sevdiği fakat cennete giremeyen birini hatırlasa bile, bu ona üzüntü vermeyecektir. Çünkü Allah, cennet ehlinin kalbinden üzüntü ve kederi çıkarmıştır. 

Bununla birlikte; Yüce Allah, müminlerin sevdikleriyle cennette bir araya geleceğini de şöyle vaat etmiştir: "Ve îmân edip zürriyetleri de kendilerine îmân ile tâbi‘ olanlara gelince, (biz) onların zürriyetlerini (Cennette) kendilerine katmışızdır; bununla berâber onların amellerinden kendilerine hiçbir şey eksiltmemişizdir. Her kişi, kendi kazandığına karşılık (bizzat kendi nefsiyle) bir rehindir!" [9]

Bu ayet, bir müminin cennette daha yüksek bir mertebede olması durumunda, Allah’ın lütfuyla sevdiklerini de yanına alabileceğine müjdeler. Yani eğer sevdikleri de imanlı kişiler ise, cennette farklı bir derecede olsalar bile, Allah’ın onları bir araya getireceğine işarettir. Zira yine hadis-i şerifte buyurulduğu üzere; “Kişi sevdiği ile beraberdir.”[10]

Eğer bir kişi cennete giremeyen bir sevdiğini merak ederse, Allah’ın adaleti ve rahmeti gereği, onun kalbinde bir hüzün hissetmesine izin verilmez. Zira cennet, dünyadaki duyguların birebir devam ettiği bir yer değildir; orası tamamen saf mutluluğun olduğu bir yerdir. 

Neticede; cennette üzüntü ve keder olmayacağı için bir mümin, cennette göremediği sevdikleri için üzülmeyecektir. Allah, cennet ehlinin gönlünü ferah tutacak ve her türlü üzüntüyü onlardan uzaklaştıracaktır.