Rabbimizi bize ta‘rîf eden üç büyük, küllî muarrif var. Birisi: Şu kitâb-ı kâinâttır ki, bir nebze şehâdetini on üç lem‘a ile Nûr Risâlesi’nden on üçüncü dersten işittik. Birisi: Şu kitâb-ı kebîrin âyet-i kübrâsı olan, Hâtemü’l-Enbiyâ Aleyhissalâtü Vesselâm’dır. Birisi de: Kur’ân-ı Azî-mü’ş-Şân’dır.1
Allah’ı insanlara tanıtan ve bildiren üç büyük umumî tanıtıcı vardır;
1) Birisi kâinattır. Nitekim kâinât Cenab-ı Hakk'ın sonsuz kudretiyle yazılmış, varlıklardan oluşan büyük bir kitaptır. Bu büyük kâinat kitabındaki her bir varlık; Allah’ın varlığını, birliğini ve büyüklüğünü apaçık göstermektedir.
2) Birisi Sevgili Peygamberimizdir. Şu büyük kâinat kitabının en büyük âyeti, Peygamberlerin sonuncusu olan Hz. Peygamber Aleyhissalâtü Vesselamdır. Yani, yaratılan varlıkların her biri Allah’ın varlığına ve birliğine birer delildir. Yaratılmışlar içerisinde en büyük delil ise, Hz. Peygamber Aleyhissalâtü Vesselamdır. Yani getirmiş olduğu Kur’ân ile bine yakın gösterdiği mucizeleriyle, imanıyla, ahlakıyla ve daha pek çok cihetlerle Allah’ın varlığına ve birliğine en büyük bir delildir Hz. Peygamber Aleyhissalâtü Vesselam.
3) Allah’ı tanıtan diğer büyük, umumi delil ise Allah’ın ezeli kelamı olan şanı yüce Kur’ân-ı Kerim’dir. Kur’ân-ı Kerim; Allah’ın varlığını ve birliğini anlatmakla beraber, Allah’ın emir ve yasaklarını, razı olduğu ve olmadığı şeyleri anlatan kutsal bir kitaptır.
Bediüzzaman Hazretleri Mesnevi-i Nuriye isimli eserinde bu maddelere ilaveten insanın vicdanını da zikredilmektedir;
Maksûdumuz ve matlûbumuz olan şu hakîkatin gayr-i mütenâhî berâhîninden yalnız dört burhân-ı küllîsini îrâd ediyoruz. Birinci Burhân: Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâm’dır. Şu burhân-ı neyyirimiz Şuâât’da tenevvür ettiğinden, tenvîr-i müddeâmızda münevver bir mir’âttır. İkinci Burhân: Kitâb-ı kebîr ve insan-ı ekber olan kâinâttır. Üçüncü Burhân: Kitâb-ı Mu‘cizü’l-Beyân olan Kelâm-ı Akdes’dir. Dördüncü Burhân: Âlem-i gayb ve şehâdetin nokta-i iltisâkı ve berzahı ve iki âlemden birbirine gelen seyyârâtın mültekāsı, vicdan denilen fıtrat-ı zîşuûrdur. Evet, fıtrat, vicdan, akla bir penceredir. Tevhîdin şuâını neşreder.
Her insan kendi vicdanıyla bilir ki bu koca kâinatın ve kendisinin bir yaratıcısı ve bu nimetlerin bir ihsan edicisi vardır.
Bediüzzaman Said Nursi, Zülfikar, Hayrat Neşriyat, Isparta 2015, s. 321