Allahın selbî (Allah’ı zâtına lâyık olmayan niteliklerden ve yarattıklarına benzemekten tenzih etmeyi gerektiren sıfatlar olup O’nun ne olmadığını ifade eder ve tenzîhî olarak da anılır.)1 sıfatlarından birisi de “Muhalefetün lilhavadis” yani sonradan olan şeylere benzememektir. Kuran-ı Kerimde ;
O’na benzer hiçbir şey yoktur.2
Diğer bir ayette ise ;
“Hiçbir şey O’na denk olmamıştır3
.” buyrularak O’nun hiçbir varlığa benzemediği açıkça vurgulanmıştır. Ayrıca yine Kuran-ı Kerimde
Hiç yaratan (Allah), yaratmayan gibi olur mu?4
” buyrularak yaratan ile yaratıcı arasında fark olduğuna işaret edilmiştir. Başka bir ayeti kerimede ise ;
Gözler O'nu idrâk edemez; fakat O, gözleri idrâk eder. Çünki O, Latîf (bütün incelikleri bilen ve nüfûz eden)dir, Habîr (herşeyden haberdâr olan)dır5
buyurulmuştur. Bediüzzaman Hazretleri ise ;
Sani'-i Kâinat, elbette kâinat cinsinden değildir. Mahiyeti, hiçbir mahiyete benzemez. Öyle ise: Kâinat dairesindeki manialar (engeller), kayıtlar (sınırlar) onun önüne geçemez; onun icraatını takyid edemez (sınırlayamaz).6
” ve
“
Vâcib-ül Vücud'un mahiyet-i kudsiyesi, mahiyat-ı mümkinat (yaratılmışların özellikleri) cinsinden değildir. Belki bütün hakaik-i kâinat, o mahiyetin esma-i hüsnasından olan Hak isminin şualarıdır (ışıklarıdır). Madem mahiyet-i mukaddesesi hem Vâcib-ül Vücud'dur, hem maddeden mücerreddir, hem bütün mahiyata muhaliftir (zıttır); misli (dengi), misali (numunesi), mesîli (benzeri) yoktur.”7
Varlık mertebesindeki bu zıtlık sebebiyle, iki yaratılmış şey arasında olan; altında, üstünde, içinde, dışında, sağında, solunda olmak yada birbirine temas etmek gibi nisbetler Allah ile mahluklar arasında mümkün olmamaktadır. Bu yüzden ehl-i sünnet kelâm âlimleri; Allah herhangi bir yönde olmaktan, mekânda olmaktan, kâinatın içinde ya da dışında olmaktan yaratılmıs bir varlığa benzemekten münezzehtir demişlerdir.
https://islamansiklopedisi.org.tr/sifat
Şura 42/11
İhlas 112/ 4
Nahl 16/ 17
En'am 6/103
Bediüzzaman ,Mektubat 1,Hayrat Neşriyat ,Isparta 2015,98
Bediüzzaman ,mektubat 1,Hayrat Neşriyat ,Isparta 2015,99