7. Şua'nın mukaddimesinde geçen "Azamet benim gömleğim, kibriya ise kaftanımdır" kudsi hadisini nasıl anlamalıyız? İzah eder misiniz? 

Bize Ahmed b. Yusuf el-Ezdi rivayet etti. (Dedi ki) Bize Ömer b. Hars b. Giyas rivayet etti. (Dedi ki) Bize babam rivayet etti. (Dedi ki); Bize A’meş rivayet etti. (Dedi ki) Bize Ebu İshak, Ebu Muslim el-Eğarr’dan rivayet etti. Ona da Ebu Said el-Hudri ile Ebu Hureyre rivayet etmişler. Demişler ki; Resulullah ‘İzz onun izarı (gömleği), kibriya da ridasıdır (kaftanıdır). Benimle kim münazaa ederse (çekişirse), ona azap ederim. ” buyurdular.[1]

Bu hadisin şerhi bağlamında İmam Nevevi Müslim Şerhinde şöyle izah etmektedir;

Bu hadis bütün nüshalarda bu şekildedir. “Onun izan ve ridası” deki zamir yüce Allah’a aittir. Çünkü O’na ait olduğu bilinen bir husustur. Hadiste takdiri şöyle olan hazfedilmiş ifadeler vardır:

Yüce Allah buyurdu ki: “Kim bu hususta benimle çekişirse onu azaplandırınm.” Burada benimle çekişmenin anlamı ise böyle bir şeyi huy edinirse bu hususta benimle ortaklık davasına kalkışmak anlamına gelir. Bu ise büyüklenmeye karşı ağır bir tehdit ve haram olduğunu açıkça belirten bir ifadedir.

Buna “izar ve rida” adının verilmesi ise mecazdır ve güzel bir istiaredir (benzetme ile ilgili bir edebî sanat). Nitekim Araplar; Filanın şiarı zühd disarı takvadır derken şiar ya da disar olan elbiseyi kastetmezler. Aksine bu onun niteliği, vasfı budur, demek isterler.

el-Mâzerî dedi ki: Burada bu istiarenin anlamı şudur: İzar (insanlar için belden aşağısını örten elbiseye denir) rida (belden yukarısını örten elbiseye denir) insana yapışık dururlar ve hep insanla birlikte bulunurlar. Ayrıca bunlar insan için de bir güzellik sebebidir. Bunların misal gösterilmesinin sebebi ise izzet ve kibriyanın yüce Allah’ın daha çok hakkı ve O’nun ayrılmaz vasfı oluşlarından dolayıdır. Onun celal ve azameti de bunları gerektirir. Arapların meşhur deyimlerinden birisi de; "Filan kişinin ridası geniştir, filan kişinin ridası çok boldur" tabirleridir. Bununla çokça verir, bağışlar demek isterler.[2]

Hadisin Yedinci Şuâ’da konusu bağlamında izahı için bakınız;

https://risale.online/soru-cevap/azamet-ve-kibriya-2