Zeval vakti tam olarak ne zamandır?

Zeval; sona erme, geçici olma, kaybolma, son bulma, batıp gitme demektir. Zeval vakti ise, öğle vaktine verilen isimdir. Güneşin tam ortada, bize göre doğu ve batı ortasında bulunduğu ve gölgenin gündüzde en kısa olduğu zamandır. Zeval vakti, kışın yaklaşık olarak öğlen saat 12.00 civarında, yaz aylarında ise aşağı yukarı saat 13.00 civarıdır.

Bu itibarla öğle namazının vakti; Güneşin tepe noktasından batıya doğru kaymasıyla (zeval ile) başlar. Kur’ân-ı Kerim’de, “Güneşin zevalinden gecenin karanlığına kadar namazı kıl. Bir de sabah namazını kıl. Çünkü sabah namazı şahitlidir.”[1] buyrularak öğle namazı vaktinin başlangıcı olan zeval vakti açıkça ifade edilmiştir.

Öğlenin vakti; Ebû Hanife’ye göre güneş tam tepedeyken eşyanın yere düşen gölge uzunluğu (fey-i zevâl) hariç, her şeyin gölgesi kendisinin iki misline ulaşacağı zamana kadar devam eder. İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed ile diğer üç mezhebin imamına göre öğle namazının vakti eşyanın gölgesi, ‘fey-i zeval’ hariç kendisinin bir katı olması ile sona erer. Öğle vaktinin sona erdiği zaman konusunda Ebu Hanife’nin delili, “Öğle namazını hava serinleştiği vakte bırakın…” hadisidir.[2] Diğer İmamların delili ise Cibril’in ikindi namazını birinci günde kendilerinin işaret ettikleri vakitte kıldırmış olmasıdır.[3] (Diyanet İşleri Başkanlığı)

Özetle ifade etmek gerekirse; güneş doğduktan sonra gölgenin kısaldığı süre zeval öncesidir. Durup ne eksilir ne artarsa istiva zamanıdır. Uzamaya başladığında zeval vaktidir.