Zekat hesaplanırken bir senelik ihtiyacımızı (gıda vb) birikmiş paramızdan düşmek gerekir mi?

Zekât hesaplanırken gıda ve diğer zaruri ihtiyaçlar için yapılacak masraflar birikmiş paradan düşürülmez. Sadece borçlar düşürülür. Bu hususta fetva şöyledir:

“Zekât vermekle yükümlü olan kişi, elindeki zekâta tabi olan malından kul haklarına müteallik borçlarını düşer. Hanefi mezhebinin genel görüşüne göre ödeme günü gelmiş veya gelmemiş olan borçlar bu konuda aynı hükme tabidir. Ancak Hanefilerden bir kısım âlimlerin görüşüne göre, sadece vadesi gelmiş olarak birikmiş ve alacaklısı tarafından talep edilen borçlar düşülür; henüz ödeme günü gelmemiş olan borçlar düşülmez. Zira bu tür veresiye borçlar genellikle alacaklıları tarafından istenmez; ödeme günü gelmiş olan borçlar istenir.[1]

Şafii mezhebinin meşhur olan görüşüne göre ise hiçbir borç, zekâta tabi olan malların hiçbirisinden düşülmez, dolayısıyla borçluluk hali zekât vermeye engel değildir.[2] Günümüzde ödeme planı uzun bir takvime bağlanmış olan ve ileriki yıllarda düzenli olarak ödenecek olan kamu, TOKİ, kooperatif, kredi türü borçlar, bütünüyle zekât malından düşülmemelidir. Zira bu ödeme takvimleri 10-20 yıllık çok uzun vadeleri kapsamakta ve insanlar bu borçları hemen o yılda ödeme durumuyla karşı karşıya kalmamaktadırlar. Bu bakımdan kişinin elinde bulunan zekâta tabi mallardan, sadece “o zekât yılına ait olan birikmiş borçlar, vadesi o yıl içinde dolmuş veya dolacak olan ve dolayısıyla o zekât yılı içinde hemen ödenmesi gereken borçlar” düşülmelidir. Zira zekât, yıllık bir ibadettir.” (DİYK)