Allah'ın müşahhas oluşu nasıl anlaşılmalı? Müşahhas bir tek zât, nihâyetsiz yerlerde nihâyetsiz işleri külfetsiz nasıl yapabilir? Kısaca izah eder misiniz?

Müşahhas kelimesi Zat-ı Akdes'e (cc) mecaz olarak bakar. Tek bir zatı ifade eder. Peki, Allah tek bir zat olduğu halde bu kadar çok işleri, kolaylıkla nasıl yapabiliyor? Konuyla ilgili Bediüzzaman Hazretleri şunları söylüyor:

"Müşahhas olan bir şeyin umûmî bir mefhûm ile mülâhaza edildiğine binâen, Zât-ı Akdes de müşahhas olduğu halde, Vâcibü’l-Vücûd mefhûmuyla tasavvur edilebilir."[1]

“Ey ehl-i tevhîd! Siz diyorsunuz ki, قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ ٭ اَللّٰهُ الصَّمَدُ ‘Hâlik-ı Âlem birdir, Ehad’ dir, Samed’ dir. Hem her şeyin Hâlik’ı odur. Ehadiyet-i zâtiyesiyle beraber, doğrudan doğruya her şeyin dizgini onun elinde, her şeyin anahtarı kabzasında, her şeyin nâsiyesini tutuyor. Bir iş bir işe mâni' olmuyor. Bütün eşyâda bütün ahvâliyle bir anda tasarruf edebilir.’ Böyle acîb bir hakîkate nasıl inanılabilir? Müşahhas bir tek zât, nihâyetsiz yerlerde nihâyetsiz işleri külfetsiz yapabilir mi?”[2]

Evet yapabilir. Çünkü Allah'ın zatı ve sıfatları itibariyle emsali yoktur. Rabbimiz yarattıklarına hiçbir şekilde benzemez. Ancak Cenâb-ı Hakk'ın tek bir yaratıcı olduğu halde birçok işleri tek başına, kolaylıkla görmesi hakikatinin anlaşılabilmesi için şöyle bir misal vereceğiz:

Güneş, güneş sisteminin merkezinde yer alan bir yıldızdır. Güneş, ışığı ve ısısı vasıtasıyla çevresindeki her şeye varlığını hissettirir. Özellikle dünyadaki tüm deniz yüzeylerinde ve parlak cisimlerde güneşin bir misali aynı anda, kolaylıkla görünür. Birinde görünmesi diğerine engel olmaz. Aynen bunun gibi Rabbimiz Allah, yarattığı her bir canlının hayatını rızık vermek suretiyle devam ettirir. Hastalandığım zaman bana O şifa verir. Hayatı veren O olduğu gibi vakti saati geldiğinde öldüren de, sonra beni diriltecek olan da O'dur.[3] Bir iş, bir işe mani olmaz. Hepsini aynı anda, aynı kolaylıkla yapabilir. Çünkü O Vacib'ül vücuddur. Mutlak güç, kuvvet sahibidir. Kudretine hiçbir şey ağır gelmez. Bir baharı yaratmak bir çiçek kadar O'na kolaydır, cenneti yaratmak bir bahar kadar O'na rahattır.

Güneş gibi cismani bir varlık, ısısı ve ışığı ile cismani varlıklar üzerinde bu derece aynı anda, kolaylıkla iş görebiliyorsa maddenin, zamanın ve mekânın yaratıcısı olan Rabbimiz, her türlü kayıttan uzak bir şekilde işlerini kolaylıkla bir anda yapabilir. Zaten gözümüzle görüyoruz ki her şey muntazam bir şekilde işliyor. Bütün mahlûkatın rızıkları gönderiliyor. Her bahar bir vagon gibi yanaşıyor, yükünü boşaltıp gidiyor. Verdiği bu sayısız nimetlerle yüce Rabbimiz bizi sevdiğini gösteriyor. Ve bu nimetler karşılığından bizden şükür istiyor.

Daha geniş bilgi için lütfen bakınız;

https://risale.online/soru-cevap/allahin-varligi

https://risale.online/soru-cevap/allahin-varligini-ispat