Ben bir yazılımcıyım. Yapay zekâ ile çalışan bir video özetleyici uygulaması geliştiriyorum. Bu yazılım, bir videoyu izleyip içeriğini özetleyecek şekilde çalışıyor. Ama aklıma takılan bir mesele var: Yapay zekâlar internetteki çok büyük verilerle eğitildiği için, bazen küfür içerikli videoları da özetleyebilir ve bu özetlerde küfür ifadeleri geçebilir. Ya da diyelim ki bir chatbot geliştiriyorum, eğer sistemdeki bir hata ya da kullanılan veriler sebebiyle bu chatbot elfaz-ı küfür içeren cümleler kurarsa veya İslam’a aykırı, karşı bir şeyler söylemeye başlarsa, bu durumda da sorumluluk bana mı ait olur diye endişe ediyorum. Acaba böyle bir durumda, bu sözleri ben söylemiş gibi günaha girer miyim? Yoksa kullanıcıların yaptığı işlemlerden sorumlu değilim diyerek, uygulama içine “Yapay zekâ hata yapar, geliştirici yapılan özetlerden ve içeriklerden sorumlu değildir” gibi bir uyarı eklemem yeterli olur mu? Yoksa daha sağlam olması için, açık küfür ve haram içerikleri filtreleyecek bir sistem de eklemem gerekir mi? Ya bu filtre çalışmaz ise? Yine de sorumlu olur muyum? Bu konuda çok stresliyim. Hem vebalden korunmak hem de kazancımın helal olması için ne yapmalıyım?

Sorunuzun farklı boyutları bulunmaktadır.

1-Telif hakkı: Dinimiz İslam, emeğe büyük ehemmiyet vermiştir. Yüce Allah; “İnsan için ancak çalıştığı vardır.”[1]  Buyurarak bu duruma işaret etmiş, Hz. Peygamber (a.s.m.) da emeğin hakkının verilmesini değişik hadisleriyle ifade etmişlerdir.[2]

Ayrıca başkasının emeğini gasp anlamına gelecek her iş, tutum ve davranış, kul hakkı sorumluğunu gerektirir. Bu kul hakkı sorumluluğunun, söz konusu hak sahibine iade edilmedikçe, mağdur edilenler affetmedikçe veya onlardan helallik alınmadıkça Allah tarafından affedilmeyeceği belirtilmiştir.

Bu itibarla ilgili firma veya temsilcilerinin izni ve onayı olmadan, izinsiz olarak kullanılması kul hakkı ihlali anlamına geleceğinden caiz değildir. Ancak, üretici veya yayıncı tarafından telif hakkı saklı tutulmamış, ücretsiz erişim ve kullanım hakkı verilmiş materyalleri kullanmakta ise bir sakınca yoktur.

2- Kişi yapıp ettiği her işten sorumludur. Bu sebeple yapılacak işte küfür vb kelimeler olursa bundan bu işi yapan da sorumlu olur.

3- Telif hakkı söz konusu olmayan videolar özetlenirken küfür içeren sözler kesilmelidir.

4- Alanınızda çok iyi bir yazılımcı iseniz mesleğinizi İslam'a ve insanlığa daha fazla hayırlı ve güzel işlerde değerlendirmeniz daha doğru olur. Bunun yolunu aramanız güzel olur.

5- İnternet ortamındaki oyun vb iş ve işlemler için aşağıya genel bilgi çıkarılmıştır.

İslam dini kişilerin meşru işlerle uğraşmalarını ve geçimlerini helal yollardan elde etmelerini emretmiştir. Dinen meşru olan işlerin yapılmasına vesile olan meslekleri icra etmek veya bir iş yerinde çalışmak caiz; dinen meşru olmayan işlerin yapılmasına vesile olan meslekleri icra etmek veya bir iş yerinde çalışmak ise caiz değildir. Buna göre; İslam’ın meşru saydığı alanlarda kullanılmak üzere insanlara faydalı olabilecek konularda yazılım programı hazırlamak ve bundan kazanç elde etmek caizdir. Ayrıca genellikle helal alanlarda kullanılan, bununla beraber haram alanlarda da kullanılma ihtimali bulunan yazılımları yapmakta ve satmakta da bir sakınca yoktur. Fakat tümüyle ya da çoğunlukla haram alanlarda kullanılacağı bilinen yazılımları yapmak ve bundan kazanç elde etmek caiz değildir. Çünkü dinen yasak olan bir fiili işlemek haram olduğu gibi ona aracı veya yardımcı olmak da haramdır. Burada önemli olan; söz konusu yazılımların İslam’a göre haram olan kumar ve faiz, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtekarlık ve müstehcenlik gibi olumsuz bir içerik barındırmaması ve bu alanlarda kullanılmamasıdır.

Sonuç olarak; bütün yönleriyle veya genellikle dinen meşru alanlarda kullanılacağı bilinen ve insanlara faydalı olabilecek uygulamaları ve yazılımları yapmak, bundan kazanç elde etmek dinen caizdir. Bu çerçevede işler yapan ve helal faaliyet alanı olan bir firmada çalışmak ve oradan maaş almak da helal olur. (Din İşleri Yükek Kurulu)