Bir kişi yanlış bilgi sahibi olduğu bir konuda veya bilmediği bir mevzuda yanlış yaparsa yaptığından sorumlu tutulur mu?

Kur’an-ı Kerimde “… De ki: Bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Doğrusu ancak akl-ı selim sahipleri öğüt alır.” [1] buyurulmasıyla bilerek işlenen bir günahın cezası ile günah olduğunu bilmeden işlenen bir günahın cezası elbette bir değildir. Bu durum iyilikte de böyledir. Araştırarak ve bilerek yapılan hayırlı ameller, iyilikler bilmeden yapılan aynı amellerden sevap olarak daha üstündür.

Sevgili Peygamberimiz (asm) de “Şüphesiz Allah, ümmetimden, hata, unutma ve yapmaya zorlandıkları şeyi (n hükmünü) kaldırmıştır"[2] Buyurmasıyla iradenizin dışında unutma ve gerçekten bilmemekten kaynaklanan durumlarda inşaAllah mesul olmazsınız.

Manevi olan ve kulluğumuza terettüp eden meselelerde bilmeden yapılan yanlışlar mazeret olabilir. Mağfiret edilmeye, affedilmeye Allah katında bir sebep olabilir. Çünkü Allah katında niyetler amellerin önünde değerlendirilir. Böyle durumlarda mesele doğrudan Allah ile kul arasında olduğundan hemen istiğfar edilmelidir. Daha sonrasında  hükmü öğrenilen o günahtan uzak durmak gerekir.

Bir diğer mesele ise bilmeden yapılan,  günah olduğu sonradan öğrenilen fiiller eğer kul hakkına dairse bu hak geriye ödenmeli, ortada bir zarar varsa tazmin edilmeli ve en nihayet helalleşmek ile sulh temin edilmelidir.

Bu konuda şunların da bilinmesi çok ehemmiyetlidir. Şöyle ki; kişinin kendini hesaba çekmesi lehine veya aleyhine olan hukukları bilmesi ile gerçekleşir. Bu bilgiyi yani farzları, haramları ve helalleri öğrenmek insanın üzerine bir vecibedir. Kişi öğrenmesi gereken bir bilgiyi ihmalinden, tembelliğinden dolayı öğrenmemiş ve bundan dolayı günaha girmiş ise sorumluluktan kurtulamaz.