Evrim teorisini çürüten bazı kitaplarda, “Şu yaşadığımız dünya vehimden ibaret aslında hiç bir şey gerçek değil! Sadece görüntülerden ibarettir” gibi bazı iddialar var. Bu fikrin aslı var mı? Gerçekten biz vehimden ibaret bir âlemde mi yaşıyoruz? İmam-ı Rabban'nin bu fikri desteklediği doğru mu?

Ehl-i sünnet ve’l cemaat ittifakla "hakaikul eşyai sebitetün" kaidesinde birleşirler. Yani eşyanın hakikatleri sabittir gerçektir, vehim değildir. Gördüğümüz şeyleri ilahi kudret yaratmıştır. Her bir şey bu kudretin eseridir. Birer nakşıdır.

Eşyanın bir varlığı vardır. Ve o varlık bir derece sabittir. Fakat kendiliğinden değil, Kadir-i Ezeli’nin icadıyla, iradesiyle ve kudretiyle vardır. Eğer varlıkların Allah’ın kudretiye olan alakası kesilse her şey yok olur gider.

Eşyanın vücudu Allah’ın var etmesiyle sabittir. Eğer vehim denirse Cenâb-ı Hakkın hallak (yaratıcı), Rezzak (rızıklandırıcı), Muhyi (hayat veren) gibi fiili isimlerinin de hayali, vehmî olması lazım gelirdi ki bu da batıldır.

İmam-ı Rabbanî Hazretleri (ks) kesinlikle vahdetül vücutçu olmadığı gibi, âlemin yaratılmış olmadığını sırf vehimden ibaret olduğunu savunan vahdetü'l vücut fikrine karşı onların fikirlerini kuvvetli delillerle çürüten bir şahsiyettir. Onun çok derin tahlillerini hakkıyla anlayamadıklarından ve bazı ifadelerini yanlış anlayarak âlemin yalnız insanların vehminde olduğunu savunduğunu zannetmişlerdir.

Bu konuda Üstad Bediüzzaman’ın Lem’alar eserinden 9. Leması tetkik edilebilir.