İnsanlara tebliğde bulunurken hangi metodları kullanmalıyız?

İnsanlara İslami, imani konuları anlatırken bazı konulara dikkat etmemiz neticeye olumlu tesir eder. Burada kısaca bunlar üzerinde duralım:
1. Tebliği Yapan:
•    İlmi yönden kendinizi olgunlaştırın. Bilhassa en temel İslami bilgilerde kendinizi yetiştirin.
•    Peygamberimizin hayatını ve ahlakını iyi öğrenin ve onun ahlakıyla hâllenmeye çalışın.
•    Başkalarına tavsiye edeceğiniz şeyleri önce yaşayın. Unutmayın ki, sizin maneviyatınız sohbet esnasında muhataplarınıza yansır ve onları etkiler.
•    İnsanlara söz söylerken, maksadınız muhataba faydalı olmak olsun. Kendi bilginizi, ilminizi sergilemek olmasın.
•    İlmi konuları anlatırken, kendi şahsınız için maddi veya manevi hiç bir şey beklemeyin.

2. Muhatap:
•    Her şeyden önce muhataplarınızı tanıyın.
•    Bazı insanlar önyargılı, şartlanmış kimselerdir. Onları ikna etmek mümkün olmadığından böyleleriyle fazla uğraşmayın.
•    Ciddiyetsiz, laubali, düşük, ahlaksız insanlarla mecbur kalmadıkça muhatap olmayın.
•    Batıl ehli de olsa, insaflı, hakka, doğruya talip kimselerle muhatap olun.

3. Davranışlar
•    İnsanları olduğu gibi kabul edin. Onlara kızmayın.
•    İnsanlara sözünüzü kabul ettirmek istiyorsanız, önce güzel ahlakınızla onların güven ve muhabbetini kazanın.
•    Güler yüzlü olun!
•    Nasıl davranırsanız, muhataplarınızda size öyle davranacaktır. İnsanlarla ilgilenirseniz, onlarda sizinle ilgilenir, soğuk davranırsanız, soğuk muamele görürsünüz, dinlerseniz, dinlenirsiniz.
•    Yumuşaklık insanların muhabbetini, sertlik nefretini celbeder. Yumuşak olun.
•    Karşılık beklemeden iyilik yapın.
•    İnsanların değişmesi yavaş olur. Sabırlı olun ve İslam’daki tedricilik prensibine göre hareket edin. Acele etmeyin!
•    Muhatabınızın on hatası varsa, siz ondan yalnızca bir hatasını düzeltmesini isteyin. Yaparsa ikincisine geçin.

4. Üslup
•    Söylediğiniz sözün muhtevasından ziyade, üslubunuz insanlara tesir eder. Üslubunuza dikkat edin.
•    Kavgacı, bilgiç, kibirli değil, arkadaşça, dostça bir üslup kullanın.
•    Nerde, ne zaman, ne konuşacağınızı bilin. Söylediğiniz her söz doğru olsun, fakat her doğruyu her yerde söylemeyin.
•    İnsanları tenkit etmeyin, kızmayın, azarlamayın. Çünkü bunlar muhatabı değiştirmez, daha çok inad etmesine ve size düşman olmasına sebep olur.
•    Mümkün mertebe münakaşalardan kaçının. Mecbur kaldığınız takdirde muhatabı rencide etmemeye çalışın. Hasmı ilzama değil, hakikatı izhara çalışın.
•    İslami konuları anlatırken, konuları ispata ve muhatabı ikna etmeye ehemmiyet verin. Fakat “Kabul et!” diye muhatabı zorlamayın. Konuyu güzelce ortaya koyun, kabul edip, etmemeyi muhataba bırakın.
•    İyiliklerde daha dünyada iken cennet lezzetlerine benzer lezzetler, kötülük ve günahlarda cehennem elemlerine benzer elemler olduğunu gösterin.
•    İslamiyetteki hatalara verilecek cezalardan çok, iyi hallere verilecek mükafatlardan bahsedin. (Namaz kılmayana verilecek cezadan değil, namaz kılanın kazanacağı mükafatlardan, cehennemden çok, cennetten bahsedin.)
•    Atalarımızın “Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla” sözündeki gibi, muhatabın yanlışını doğrudan değil, dolaylı yoldan değiştirmeye çalışın.
•    Muhatabın önce güzel olan taraflarını takdir edin, sonra yanlışını düzeltmesini söyleyin.
•    Telkin metodunu kullanın.

5. Tebliğin neticesi:
•    Eğer tebliğ neticesinde muhataplarınızı etkilemiş ve değiştirmişseniz, gururlanmayın, kibirlenmeyin. Bunu nefsinizden değil, Allah’dan bilip şükredin.
•    Başarılı olamamışsanız, kendinizi kontrol edin. Yanlışlarınızı görün ve düzeltin.
•    Yanlışınız olmadığı halde başarılı değilseniz, unutmayın ki, başarılı olmakla mükellef değilsiniz, vazifenizi yapmakla mükellefsiniz.
•    Pek çok peygamber tebliğ vazifesini yapmış, fakat onlardan bazılarının hiç ümmeti olmamıştır.