Risale-i Nur'da İctihad Risalesi'nde; "İşte bunun içindir ki, şu zamanda birisi, dört yaşında Kur’ân’ı hıfzedip âlimlerle mübâhase eden Süfyân İbn-i Uyeyne olan bir müctehidin zekâsında bulunsa, Süfyân’ın ictihâdı kazandığı zamana nisbeten, on def‘a daha fazla zamana muhtaçtır. Süfyân on senede ictihâdı tahsîl etmiş ise, şu adam yüz seneye muhtaçtır ki, tahsîl edebilsin. Çünkü Süfyân’ın ibtidâ-yı tahsîl-i fıtrîsi, sinn-i temyîz zamanından başlar. ” diye geçmekte. Fıkıhta sinn-i temyiz kaç yaştır? Yukarıdaki kısımda Bediüzzaman Hazretlerinin Süfyan ibn-i Uyeyne Hazretlerinin sinn-i temyizinden kastını kaç yaş olarak anlamalıyız?
İslam Hukukunda ehliyet “vücûb ehliyeti” ve “edâ ehliyeti” şeklinde iki safhaya ayrılır.
Vücûb Ehliyeti: Kişinin haklara sahip olabilme ehliyetidir. Aklî ve bedenî gelişimi ne durumda olursa olsun yaşayan her insanın bu tür ehliyete sahip olduğu kabul edilir.
Edâ Ehliyeti: Kişinin dinen ve hukuken muteber yani itibar edilebilecek tarzda davranmaya ve hukukî işlem yapmaya elverişli oluşu demektir. Edâ ehliyetinin temelini akıl ve temyiz gücü oluşturur. Akıl ve temyiz gücü tam olduğunda tam edâ ehliyetinde, eksik olduğunda ise eksik eda ehliyetinden söz edilir.
Temyiz: (iyiyi ve kötüyü) ayırt etme yaşıdır. Temyiz gücüne sahip kişilere mümeyyiz denilir. Henüz bulûğa ermemiş fakat temyiz çağına gelmiş çocuklar eksik edâ ehliyetine sahiptir. Fıkhî olarak kişiler yaklaşık yedi yaşından bulûğa (ergenliğe) kadar mümeyyiz sayılırlar.[1]
Temyiz yaşı fıkıhta 7 olarak belirlenmiştir. Lakin konu bağlamında değerlendirme yaptığımızda Üstâd Hazretleri Süfyân İbn-i Uyeyne’nin dört yaşında Kur’ân-ı Kerîm’i ezberlediğini ve âlimlerle karşılıklı konuştuğunu ifade etmiştir. Bu bilgi kapsamında düşündüğümüzde Süfyân İbn-i Uyeyne için temyiz yaşını en az dört olarak kabul edebiliriz.
[1] Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İlmihal 1 İmân ve İbadetler, Ankara 2012, s. 157-158