Sekizinci Lema'da geçen ilgili kısmı sonuna kadar izah eder misiniz?  

Ezcümle; ben menfî olarak İstanbul’a getirilmiştim. O zaman Meşîhat-ı İslâmiye dâiresinde bulunan Dâru’l-Hikmeti’l-İslâmiye’de hizmet-i Kur’âniyeye çalıştığım için, o alâkadârlık cihetinden: “Meşîhat dâiresi ne haldedir?” diye sordum.

Bediüzzaman Hazretleri Abdulkadir Geylani Hazretlerinin dua ve himmetiyle meydana gelen kerametli bir hadiseyi şöyle anlatır: Hz. Üstad 1926 senesinin Nisan ayı sonlarında Van’dan İstanbul’a sürgün olarak getirilir. O günlerde Şeyhülislâmlık[1] dairesinde bulunan Dâru’l-Hikmeti’l-İslâmiye’de[2] bir dönem Kur’ân’a hizmet etmek maksadıyla çalıştığı için Şeyhülislâmlık dairesinin son durumunu merak edip birine sorar.

Eyvâh! Öyle bir cevab aldım ki ‘ruhum, kalbim, fikrim titrediler ve ağladılar. Sorduğum adam dedi ki: “Yüzer sene envâr-ı Şerîatın mazharı olmuş olan o dâire, şimdi büyük kızların lisesi ve mel‘abegâhıdır.”

Hz. Üstad öyle üzücü bir cevap alır ki ruhunun, kalbinin ve fikrinin üzüntüden titreyip ağladıklarını söyler. Sorduğu şahıs der ki: Yüz sene İslâm’ın nurlarının yayılmasına ev sahipliği yapmış olan Meşihat dairesi, şimdi büyük kızların lise mektebi ve oyun yeri oldu, der. Gerçekten de 1827 senesinde Meşihat dairesine dönüştürülen bu yer, Cumhuriyet döneminde lağvedilip kaldırılmış ve boşaltılan binaların bir kısmı 1923 senesinde “İstanbul Kız Sultanisi” adı altında kız lisesine dönüştürülüp 1926 senesine kadar bu şekilde kullanılmıştır. Maalesef uzun bir süre Şeyhülislâmlık dairesi olarak hizmet veren o yapı, dönemin siyasî iktidarı tarafından İslâmî emirlere hiç de uygun olmayan tarzda kız çocuklarının İslâm ahlakından uzaklaştırıldığı bir liseye dönüştürülmüştür.

İşte o vakit, öyle bir hâlet-i rûhiyeye giriftâr oldum ki, dünya başıma yıkılmış gibi oldu. Kuvvetim yok, kerâmetim yok. Kemâl-i me’yûsiyetle “Ah! Vah!” diyerek, dergâh-ı İlâhîye müteveccih oldum. Ve benim gibi kalbleri yanan çok zâtların harâretli âh’ları, benim âh’ıma iltihâk ettiler. Hatırıma gelmiyor, acaba Şeyh-i Geylânî’nin duâsını ve himmetini duâmıza yardım için istedim mi istemedim mi? Bilmiyorum.

Hz. Üstad bu cevap üzerine öyle üzülür ki, sanki bütün dünya başına yıkılmış gibi bir hali ruhen hisseder. Bu durumu düzeltecek ne kuvvete ne de bir keramete sahip değildir. Tam bir ümitsizlik ve üzüntü hali içinde “Ah! Vah!” diyerek Allah’ın rahmet kapısına yönelip yakarışta bulunur. Kendisiyle birlikte Meşihat dairesinin kız lisesine dönüştürülmesinden dolayı kalpleri manen yanan ve sızlayan çok zatların yürek yangınlarının ve âhlarının kendi âhına katılarak manevi büyük bir yangına dönüştüğünü ifade eder.  Hz. Üstad bu yakarışında Şeyh-i Geylânî Hazretlerinin duasını ve yardımını kendi dualarına yardım için isteyip istemediğini ise hatırlamamaktadır.

Fakat her halde o eskidenberi nûrlar yeri olmuş bir yeri, zulmetten kurtarmak için, bizim gibilerin âh’larını ateşlendiren onun duâsıdır ve himmetidir. İşte o gece Meşîhat kısmen yandı. Herkes “Vâh-esefâ!” dedi. Ben ve benim gibi yananlar “Elhamdülillâh!” dedik.

Hz. Üstad’ın kannati şudur ki, uzun zamandır iman ve Kur’ân nurlarının merkezi olmuş olan bir yeri manevi karanlıklardan yani haram ve günahlardan temizlemek için kendisinin ve diğer gönlü yanan, kalbi sızlayan zatların âhlarını ateşlendirip yangına dönüştüren, elbette Abdulkadir Geylani Hazretlerinin duası ve himmetidir.

Gerçekten de Hz. Üstad’ın bu yakarışının gecesinde (29 Nisan 1926 gecesi) Meşihat dairesinde bir yangın çıkar ve İstanbul Kız Lisesi tamamen yanar. O dönemde fakir olan milletin omuzlarına 400 milyon liralık bir zarar açan bu yangından sonra herkes üzüntüsünü dile getirirken, manen kalpleri yanan ve ciğerleri sızlayan Hz. Üstad ve O’nun gibi zatlar ise “Elhamdülillâh” diyerek Allah’a hamd ederler.

Zannederim ki, bu fakir millete iki yüz milyon lira zarar veren adliye dâiresindeki yangında da böyle bir ma‘nâ var. İnşâallâh bu da bir îkāz ve intibâhı verecektir. Ateş, bazen sudan ziyâde temizlik yapar.[3]

Bediüzzaman Hazretleri, Osmanlı zamanında Darülfünun[4] olarak yapılıp kısa bir süre üniversite olarak kullanılan bu bina, daha sonra Maliye, Adliye ve Vakıflar Bakanlıklarına devredilmiştir. Cumhuriyet döneminde İstanbul Adliye Binası’na dönüştürülen bu yapı, 3-4 Aralık 1933 gecesi yanmıştır. Bu yangının, o günün şartlarında zaten fakir olan bu millete iki yüz milyon liralık bir zarar verdiğini ve bu yangının da kız lisesindeki yangın gibi İlâhî bir ikaz olduğunu ifade etmektedir. Bediüzzaman Hazretleri, inşallah bu yangının da gafletten ve yanlıştan vazgeçip uyanış vesilesi olacağını ümit etmektedir. Allah’ın yangın vesilesiyle verdiği bu İlâhî dersi ise şu veciz cümle ile ifade etmektedir: Ateş bazen sudan daha iyi temizlik yapar.