Rabbimiz Kur'ân'da şöyle buyurmaktadır:
“Doğrusu kim Allah’tan korkar ve düştüğü felakete sabrederse muhakkak ki Allah iyilik edenlerin mükafatını boşa çıkarmaz” 1
Peygamberimiz (sav) şahsına yapılan birçok kötülüğü ve haksızlığı affetmiştir. Ancak, Allah’a hürmetsizlik veya İslâmiyet'e saygısızlık karşısında en çok öfkelenen kişi olmuştur.
Peygamberliği döneminde çok sıkıntı çekmiş, öldürülmek istenmiş, geçeceği yollara dikenler atılmıştır. İlk Müslümanlar da sayısız işkencelere tabi tutulmuş, aç susuz bırakılmış ve hatta öldürülmüşlerdi. Ancak Allah Rasülü (sav) yapılan bu haksızlıklara karşı tahammül göstermişti. Taif seferi dönüşünde taşlanmış, her tarafı kan revan içinde kalmış, Uhud Savaşında mübarek yüzünden yaralanmış ve dişi kırılmıştı. Ama o yine de hepsine tahammül göstermiş ve bunları yapanlar hakkında bedduada dahi bulunmamış, Mekke fethedildiği zaman hepsini affetmişti. Cenab-ı Hak, Kurân’da bu hakikatleri şöyle ifade etmektedir:
“Şânım hakkı için, size kendinizden öyle (izzetli) bir peygamber geldi ki sıkıntıya düşmeniz ona ağır gelir; size düşkündür, mü’minlere karşı çok şefkatlidir, merhametlidir.”2
“İşte Allah’tan bir rahmet iledir ki sen onlara yumuşak davrandın. Hâlbuki kaba, katı kalpli olsaydın, elbette (onlar) etrafından dağılırlardı.”3
Bir gün, Peygamber Efendimizden (sav) mal ve para isteyen bir göçebe Arap var gücüyle elbisesinden asılıp, çeker. Peygamber Efendimiz (sav) sarsılır. Elbisesinin çekildiği yere kan oturmasına rağmen adama hiç ses çıkarmaz ve sakinleşince sorar.
-Bu yaptığın harekete karşı sana kısas yapılacak mı diye sorar.
-Adam: Hayır, der.
Peygamber Efendimiz (sav): Niçin? diye sorar. Adam; “Çünkü sen kötülüğe kötülükle cevap vermezsin de ondan” diye cevap verir. Bunun üzerine Peygamber Efendimiz (sav) sadece gülümser ve adamın develerine mal yükletir. 4
Yine Peygamber Efendimizin (sav) şahsına yapılan haksızlıklara karşı iyilikle muamelesine gösteren birkaç örneği şöyle sıralayabiliriz:
“Kureyş’in büyüklerinden olan Safvan b. Umeyye Bedir’de öldürülen yakınlarının intikamını almak için Medine’ye Efendimizi öldürmek için suikastçiler göndermişti. Safvan b. Umeyye Mekke’nin fethi sırasında öldürülmek korkusuyla Mekke’den kaçanlar arasındadır. Daha önce suikastçı olarak gönderdiği Umeyr oğlu Vehb vasıtasıyla eman verilerek Mekke’ye çağrılır. Geri dönen Safvan b. Umeyye kısa bir zaman sonra kendi isteğiyle Müslüman olur.”5
Yine kaçanlar arasında Uhud Savaşı’nda Efendimizin amcası Hz. Hamza’yı şehid eden Vahşi ve Peygamber Efendimizin “ondan çektiğimi babasından çekmedim” dediği Ebu Cehil’in oğlu İkrime de vardır. Peygamber Efendimiz bu kişileri dahi affetmiştir.6
Benu Hanife reislerinden Sümame b. Usal kendisinin de itiraf ettiği gibi öldürülmeyi hakketmiş suçlar işlemiş, azılı bir İslam düşmanı idi. Bir müfreze onu yakalayıp Medine’ye getirdiği zaman Sevgili Peygamberimiz (sav) Sümame’nin Mescid’de bir direğe bağlanmasını ve kendisine iyi muamelede bulunulmasını ashabına emretti. Namaza giriş çıkışlarında da bizzat kendisi onunla ilgileniyor ve iman teklif ediyor, fakat Sümame kabul etmiyordu. Üç gün sonra Sevgili Peygamberimiz (sav), hiçbir karşılık almaksızın onu affederek serbest bıraktığı zaman Sümame, o kadar hayret etmiş ve hislenmişti ki şehir çıkışında rastladığı ilk pınarda abdest alarak Rasulüllah’ın huzuruna döndü. Kelime-i şehadetten sonra o, şöyle diyordu: “Şimdiye kadar sen, benim nazarımda dünyanın en nefret edilecek adamı idin. Şimdi ise ben, her şeyden çok sana hayranım.” Rasulüllah’tan gördüğü af, Sümame’ye öylesine tesir etmişti ki memleketine dönüşünde umre için uğradığı Mekke’de, Müslüman olduğunu ilandan kat’iyyen çekinmedi ve Sevgili Peygamberimiz'den (sav) izin almadıkları müddetçe Mekke müşriklerine Yemame’den zırnık hububat göndermeyeceğini belirtti.7
Kainatın Efendisi (sav), şahsı namına affedici ve müsamahakâr olsa da Allah’ın emirlerinin uygulanması noktasında asla taviz vermemiştir. Bunu gösteren çok hadiselerden biri şudur:
Mekke yeni fethedilmiştir. Mahzumoğulları kabilesinin reisinin kızı hırsızlık yapar. Hırsızın adı Fatma'dır. Cezalandırılması için Sevgili Peygamberimize (sav) getirilir. Fakat günün siyasi dengeleri Mahzumoğullarıyla aranın bozulmamasını gerektirir. Durumun nezaketini değerlendiren bazı arkadaşları araya, Sevgili Peygamberimiz'in (sav) kıramayacağını düşündükleri birini koyarlar. Bu Sevgili Peygamberimiz'in (sav) evlatlığı Zeyd’in oğlu, genç Üsame’dir. Yani bir bakıma manevi torunudur. Üsame(r.a.):
-Ey Allah’ın Elçisi! Bu kadını babasının hatırı için affetseniz” der. Fakat Sevgili Peygamberimiz'in (sav) hayatının en kızgın anlarından biriyle karşılaşır. Cevap şiddetlidir:
-Bu istediğiniz şey sizden önceki toplulukların yok edilme sebebidir. Onların içinde de hatırlı ve güçlü biri bir suç işledi mi affedilir, halktan biri oldu mu cezalandırılırdı. Allah’a yemin ederim ki bu suçu işleyen Mahzumoğullarının kızı Fatma değil de, Allah’ın Elçisi’nin kızı Fatıma olsaydı aynı cezayı verirdim. Emir verir ve hırsızın cezası uygulanır.8
Sevgili Peygamberimizin (sav) Mekke’nin fethinde gösterdiği merhamet ve hoşgörüyü Batılı düşünür Stanley Lane-Poole “Peygamber Muhammed'in Konuşma ve Sohbetleri” adlı eserinde şöyle dile getirmektedir:
“Muhammed’in düşmanlarına en büyük galebeyi çaldığı gün, kendisine karşı da en büyük zaferi kazandığı gündür. O gün Kureyş'i hiçbir karşılık olmaksızın affetti ve bütün Mekke halkı için genel af ilan etti. Ordusu da onun yolundan gitmiş, sessiz ve barış içinde şehre girmişti. Hiçbir ev soyulup talan edilmemiş, hiçbir kadın tahkir edilmemiştir. Yalnız tek bir şey tahrip edildi. Muhammed, Kâbe’ye gidip üç yüz altmış putun önünde durmuş ve asasıyla puta dokunarak şöyle demiştir: ‘Hak geldi batıl zail oldu.’ Bu söz üzerine yanındakiler putların hepsini kırarak alaşağı etmişlerdir. Bu şekilde Tanrı'nın evindeki ve Mekke havalisindeki bütün putlar tahrip edildi. Böylece Muhammed kendi beldesine yeniden kavuştu. Tarihteki bunca fetihler arasında bununla kıyaslanabilir başka bir zafer yoktur.”9
Ayrıca bakınız;
HZ. PEYGAMBERİN (SAV) ŞEFKATİ VE MERHAMETİ NASILDI?
PEYGAMBER EFENDİMİZİN (SAV) PEYGAMBERLİK DELİLLERİ
RİSALE-İ NURDAKİ RİSALET DELİLLERİ
Yusuf, 12/90
Tevbe, 9/128.
Âl-i İmrân, 3/159
Kadı İyaz, Şifa-i Şerif, s. 107
Mehmet Ali Kapar, Safvan b. Umeyye,TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2008, c. 35, s. 486-487
M. Yusuf Kandehlevi, Hayatü’s-Sahabe, 1.cilt, s: 192, 199, 205-209, 2.cilt, s: 524, 4. cilt, s: 27
Ahmet Önkal, Rasulüllah’ın İslama Davet Metodu, 9. baskı, s:332
Rudani, Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, c. 3, s.76
Abdulkadir Ertaş, Peygamberliğin İspatı, Süeda Yayınları, Isparta 2025, s. 48
