Hanefî mezhebi, secdeden kalkarken dizlere dayanmayı (elleri dizlere koymayı) normal ve mübah bir kalkış şekli olarak görmüşlerdir. Bu husustaki hükümler şöyledir:
Kişi secdeden kalkarken ellerini dizlerine koyarak kalkarsa bunda bir beis yoktur. 1
Secdeden kalkarken kişinin ellerini dizlerine koyması tabii ve kolaylaştırıcı bir davranıştır.2
Kişinin secdeden kalkarken dizlerine dayanması mekruh değildir.3
Hanefi mezhebinde namazda mekruh olan "yaslanmak" ise, kişinin o desteği bırakınca ayakta duramayacak dereceye gelmesine sebep olan tam bir dayanmadır. Bu sebeple dizlere el koymak “yaslanmak” sınıfına girmez.
Yine Hanefî mezhebine göre elleri yere koyup doğrulmak (yere dayanmak) mevzusu ise şöyledir: Secdeden doğrulurken elleri yere koyup destek almak, kişi özür sahibi olup kendi gücüyle ayağa kalkamayacak durumdaysa caizdir ve mekruh sayılmaz. Eğer böyle bir ihtiyaç olmamasına rağmen kişi ellerini yere koyarak kalkarsa, tenzihen mekruh görülmüştür. Çünkü “yaslanma” görüntüsüne yaklaşır. Bu konuyla ilgili deliller şöyledir:
Kişi ihtiyaç halinde yerden destek alarak kalkabilir.4
Özürsüz olarak yere dayanarak kalkmak namazın heyetine aykırı olduğu için mekruh görülür.5
Şâfiî mezhebine göre ise, secdeden kalkarken elleri dizlere koymakta hiçbir sakınca yoktur. Aksine bu, birçok âlim tarafından uygun görülmüştür. Bu husustaki hükümler şöyledir:
Kişinin secdeden kalkarken ellerini dizlerine koyması caizdir ve bunda bir kerahet yoktur.6
Secdeden kalkarken ellerle dizlere dayanmak namaza aykırı değildir.7
Dizlere dayanarak kalkmak mekruh değildir; bu bir kolaylaştırmadır.8
Elleri yere koyarak doğrulmak meselesinde Şâfiî mezhebi, özür olsun veya olmasın, bunu açıkça mekruh görmez. Delilleri şöyledir:
Secdeden kalkarken elleri yere koymak namazın sıfatına aykırı değildir.9
Ellerle yere dayanarak kalkmak mekruh değildir.10
Bu fiil caizdir ve kerahet yoktur.11
Sonuç olarak, her iki mezhepte de özürlü olmadan bir yere yaslanmak mekruhtur, fakat dizlere dokunarak kalkmak “yaslanmak” sayılmaz. Dolayısıyla secdeden kalkarken elleri dizlere koyup doğrulmak tamamen caizdir.
Elleri yere koyarak doğrulmak meselesinde Şâfiî mezhebi, özür olsun veya olmasın caiz görürken, Hanefi mezhebi ihtiyaç halinde caiz, özürsüz olarak yere dayanarak kalkmak namazın heyetine aykırı olduğu için, mekruh görmüştür.
İbn Âbidîn Reddü’l-Muhtâr, 1/493–494
İmam Kâsânî Bedâiʿu’s-Sanâiʿ, 1/205
İbnü’l-Hümâm Fethu’l-Kadîr, 1/321
Kâsânî Bedâiʿ, 1/205
İbnü’l-Hümâm Fethu’l-Kadîr, 1/321
Nevevî el-Mecmû‘, 3/429
Şîrâzî el-Mühezzeb, 1/99
Remlî Nihâyetü’l-Muhtâc, 2/243
Şîrâzî, el-Mühezzeb, 1/99
Remlî Nihâyetü’l-Muhtâc, 2/243
Nevevî el-Mecmû‘, 3/430

