Namaz içerisinde nerede ve ne zaman euzü ve besmele çekilir? Her rekatta mı çekilmeli? Fazladan çekilirde namaza zarar verir mi? Diğer bir sorum da namazda hata yapmadığı halde tedbiren sehiv secdesi yapmakta bir sakınca var mıdır?

Kısa Cevap

Özetle Hanefilere göre birinci rekâtta Fatiha’dan önce euzu ve besmele okumak sünnettir. Sonraki rekatlarda ise Fatiha’dan önce sadece besmele okunur.  Hanefi mezhebi imamları arasında ihtilaf bulunsa da İmam Muhammed’e göre Fatiha’dan sonra okunacak surelerin öncesinde de her rekâtta besmele okunur. İmam Hanefi ve İmam Muhammed’e göre ise Fatiha ile zammı sure arasında besmeleye gerek yoktur.

Şafilere göre ise Fatihadan önce “euzu” okumak her rekâtta sünnettir. Onlara göre Besmele Fatiha’dan bir sure olduğu için her rekatta Fatiha’dan önce okumak ise vaciptir.

Uzun Cevap

Ömer Nasuhi Bilmen şöyle demektedir;

“Namazların evvelinde gizlice (Sübhaneke) okunması bundan sonra Fatiha’dan evvel yine gizlice "euzu besmele" okunması ye diğer rekatlarda da Fatiha’dan evvel besmele-i şerife okunması sünnettir.

Her rekatta Fatiha-i Şerife’den evvel besmeleyi okumak bir kavle göre ise vaciptir. Fatiha’dan sonra okunacak surelerin evvellerinde besmele-i şerife okunmaz. Yalnız İmam Muhammed’e göre sessizce kılınacak namazlarda bu surelerin iptidasında (başlangıcında) da besmele-i şerife okunur.”[1]

Vehbe Zuhayli ise şöyle demektedir;

Hanefilere göre Neml Suresi içinde geçen besmele dışında, Fatiha ve diğer surelerin başındaki besmeleler bunlardan bir âyet değildir. Bunun dayandığı delil Enes (r.a.)'den rivayet edilen şu hadis-i şeriftir: "Hz. Peygamber (a.s.), Hz. Ebu Bekir, Hz. Ömer ve Hz. Osman ile beraber namaz kıldım. Bunlardan hiçbirinin kıraatte "Bismillahirrahmanirrahim" okuduklarını görmedim. " Fakat, yalnız başına namaz kılan kişi, her rekâtta gizli olarak Fatiha ile birlikte "Bismillahirrahmanirrahim"i okur.

Şafiilere göre besmele Fatiha'dan bir ayettir. Çünkü Buhari'nin Tarih'inde rivayet ettiğine göre, Hz. Peygamber (a.s.) Fatiha'yı yedi ayet olarak belirtmiş. "Bismillahirrahmanirrahim"i de Fatiha'dan saymıştır… Şafiilere göre kişi açıktan kıraatte bulunulan bir namazda ise Fatiha'yı açıktan okur. [2]

Malikilere göre, besmele Fatiha'dan bir ayet değildir. İster açıktan okunan namazlarda olsun ister gizli okunan namazlarda olsun ne Fatiha'da ne de diğer surelerde besmele okunmaz.[3]

Hanbelilere göre besmele, Fatiha'dan bir ayet olup namazda okunması vaciptir. 

Celal Yıldırım ise şöyle demektedir;

“Meşayih-i Fukahaye göre, sadece birinci rekâtta kıraate başlar­ken “euzu” okunması kâfidir. Fetva buna göredir. Sahih olan da budur. Kı­raate başlarken teavvuz (euzu) okumayı unutur, Fâtiha’dan sonra hatır­larsa, artık buna gerek kalmaz. Euzü’dan sonra Besmele okunur. Bu da yukarıda belirttiğimiz gibi gizli söylenir.

Ebû Yusuf’a göre her rekâtta kıraate başlarken besmele okunur. Fetvâ buna göredir. Fâtiha ile Sure arasında besmele okumaya gerek yoktur. Sahih olan da budur. Okunmasını tavsiye edenler de olmuştur.”[4]

Diğer sualinizin cevabı olarak da şunu ifade edebiliriz ki hata yapılmadığı halde veyahut acaba hata yapmış olabilir miyim zannıyla tedbiren sehiv secdesi yapmak doğru değildir. Kişiyi vesveselendirir. Zamanla ibadetin ruhunu kaçırtır. Bunula beraber geçmişte tedbiren sehiv secdesi yapılan namazlar varsa bunları kaza etmeye gerek yoktur.