Namazın ilk rekatında okuduğumuz sureye diğer rekatlarda devam edebilir miyiz? Kaldığımız ayetten veya o surenin başka bir ayetinden?
Devam edilebilir. Ancak sünnete uygun olan okuma; sûre ve âyetleri atlamadan Mushaf’taki sıraya göre okumaktır. Birinci rekâtta bir sûreden bir miktar okunduktan sonra diğer rekâtta kalınan yerden devam etmek uygundur. Atlama yapılacaksa da en az iki âyet veya iki sûre atlanması uygun görülmüştür. Sûre ve âyet sırasına riayet edilmemesi ise Hanefi Mezhebine göre mekruh kabul edilmiştir. Bu konudaki genel esaslar şöyledir:
“Namazda okunan âyet ve sûrelerin, gerek bir rekât içinde gerekse ikinci rekâtla birlikte düşünüldüğünde, Mushaf’taki sıraya göre okunması sünnete uygundur. Bir sûreyi veya âyeti okuduktan sonra, ardından önceki bir sûreyi veya âyeti okumak mekruhtur. Fakat bu, namazı geçersiz kılacak bir durum değildir. Burada söz konusu olan tertip, esasında namazın değil tilavetin bir vacibidir.[1]
Tertibe riayetin vacip olduğu görüşü, sûre ve âyetlerin sırasının insanlar tarafından değil de Hz. Peygamber (sav) tarafından (tevkîfen) belirlendiği kabulüne dayanmaktadır. Ancak, sûrelerin içlerindeki âyetlerin tertibinin tevkîfî olduğunda İslâm âlimleri arasında ittifak bulunmakla birlikte, sûreler arasındaki tertibin tevkîfî olduğu konusunda ittifak yoktur. Bu sebeple namazda, sûrelerin sıraya göre okunması hakkında farklı görüşler ortaya atılmıştır. Hanefî mezhebinde hem âyetler hem de sûreler arasında tertibe riayet edip sırayı takip ederek okumak gerekli görülmüştür. Hz. Peygamberin (sav) bir gece namazında sıraya riayet etmeden, önce Nisâ süresini sonra Âl-i İmrân süresini okuması gibi olayların ise, henüz sûreler arasında tertip gerçekleşmeden önceki bir zamanda meydana geldiği belirtilmektedir.[2]
Namazdaki okuma esnasında ilerideki bir yere geçerken, aradaki tek bir sûre veya âyetin atlanması da mekruh kabul edilmiştir. Fakat bu, bir öncekinden daha hafif derecede bir mekruhtur. Sonraki rekâtta ileriden okunacaksa, uygun olan, en az iki âyet veya iki sûre atlayarak okumaktır.
Âlimlerden bazıları, sıraya riayet etmemenin sadece farzlarda mekruh olduğunu, nafile namazlarda mekruh olmayacağını söylemişlerdir.[3]
Aksi görüşte olanlar ise şunu delil getirmektedirler: Hz. Peygamber (sav), Hz. Bilâl’in (r.a.), nafile bir namaz olan teheccüdü kılarken bir sûreden diğerine atladığını duyduğunda ona, “Sûreleri olduğu gibi oku”[4] buyurmuştur.
Sonuç olarak, namazda sûre ve âyetlerin tertibine riayet edilmemesi mekruhtur. Fakat bu, namazı bozacak ve tekrar kılmayı gerektirecek boyutta bir eksiklik değildir.”[5]
[1] İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, II, 148, 269.
[2] Nevevî, Şerhu Müslim, VI, 62.
[3] İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, II, 148, 269.
[4] İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, III, 629.
[5] Din İşleri Yüksek Kurulu