Deniliyor ki deprem bazı insanların hatasından ve günahından dolayı meydana geliyor bunlar yüzünden gelen musibetlerin bütün memleketteki insanların başına gelmesinin sebebi nedir?

Deprem vb. felaketlerin meydana gelmesinde en önemli sebeplerden birisinin günahların aleni bi şekilde işlenmesi olsa da onlara sessiz kalan diğer insanlarında bunda bir payı vardır. Örneğin; Zalim bir insanın mazluma zulmettiği halde bunu gören diğer insanların ona müdahale etmemesi, hatta bazen zalime taraftar olunması, bir İslam beldesine kafir toplumlar tarafından girişilen bir işgalde halkın bir kısmının tepkisiz kalması, birileri açıktan günah işlediği halde diğer insanların onları ikaz etmemesi veya farz ibadetlerde tembellik gösteren insanların diğer insanlar tarafından tebliğ ile uyarılmaması umumi bir hatadır. Hâlbuki ayet-i kerimede Cenab-ı Hak “Sizden hayra çağıran, iyiliği emredip kötülüğü men eden bir topluluk bulunsun. (Âl-i İmrân sûresi, 3/ 104) buyurmaktadır.

Yine başka bir ayet-i kerimede ise Cenab-ı Hak; "Bir de öyle bir fitneden sakının ki o, içinizden sadece zulmedenlere erişmekle kalmaz (umuma sirayet ve hepsini perişan eder). Biliniz ki, Allah'ın azabı şiddetlidir.(Enfal, 8/25) buyurarak insanların fitneden(günahlardan) sakınmaları yoksa bunun neticesinde bir musibet gelirse iyi-kötü ayırımının yapılmayıp umumi olacağını bildirmiştir.

Ayrıca peygamber efendimiz, hadis-i şerifte buyuruyor ki; “Kim bir kötülük görürse, onu eliyle değiştirsin. Şayet eliyle değiştirmeye gücü yetmezse, diliyle değiştirsin. Diliyle değiştirmeye de gücü yetmezse, kalbiyle düzeltme cihetine gitsin ki, bu imanın en zayıf derecesidir.” [1]( Müslim, Îmân 78; Tirmizî, Fiten 11; Nesâî, Îmân 17.)

Maalesef bu emirlere tam manasıyla uyulmadığı için günahlar önemsenmemeye başlamış ve hatta birçoğuna karşı Müslüman halk duyarsızlaşmıştır. Buda ehl-i sefahati daha da cesaretlendirip aleni ve hayâsız bir şekilde günah işlemeye sevk etmiştir. Böylece bulaşıcı hastalık gibi bu günahlar yayılmış, zehrini herkese bulaştırmış, kalpleri köreltmiş ve insanları ibadetten uzaklaştırmıştır.

İşte umumi mesul eden bu meselede insanların vazifelerini bilerek veya bilmeyerek yapmamaları umumi bir zulüm haline gelmiş oluyor. Bu da Rabbimizin celaline dokanıyor. O sebeple Cenab-ı Hak umumun hakkını yine umumi insanlardan alıyor. Bu da deprem ve felaket gibi afetlerle oluyor.