Sani-i Basir ne demektir? Allah'ın Sani' ismi ile Basir ismini kısaca izah eder misiniz?

Sâni‘; sözlükte “yapmak, işlemek, sanatkârane ve maharetle yapıp meydana getirmek” anlamındaki sun‘ kökünden türeyen sâni‘ “yapan, sanat ve maharet çerçevesinde işleyip meydana getiren; belli bir amaca yönelik olarak düzenli bir şekilde iş yapmak” demektir. [1]

Kur’ân-ı Kerîm’de صُنْعَ اللّٰهِ الَّذ۪ٓي اَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍۜ” “her şeyi sağlam yapan Allah'ın işidir.”[2] âyetiyle kâinattaki işleyişin belli bir düzen içinde seyrettiği ifade edilirken bunun her şeyi sapasağlam kurup yürüten Allah’ın sanatkârane işi (sun‘) olduğu belirtilmiştir.

Basîr: “Görmek, bilmek ve sezmek” anlamındaki basar kökünden türetilmiş bir sıfattır. Kur’ân-ı Kerîm’de elli bir âyette geçmekte olup bunların kırk birinde Allah’ın sıfatlarından biri olarak kullanılmıştır. Basîr kavramı esmâ-i hüsnâdan biri olarak “görmeye konu olan şeyleri bütün özellikleriyle idrak edip gören” şeklinde tarif edilebilir. Bu idrakin oluşması için insanlarda bulunması gereken fizik, fizyolojik ve psikolojik şartlar Allah Teâlâ hakkında söz konusu değildir. Aynı zamanda bu isim Allah’ın subuti sıfatlarındandır.[3]

Sâni‘-i Basîr ise; yukarıdaki bütün manaların özetiyle "her şeyi hakkıyla görüp sanatla yaratan" demektir.

Bediüzzaman Hazretleri de bu ifadeyi şöylece kullanmıştır:

"Eğer gözü, gözün Sâni‘-i Basîr’ine satsan ve onun hesabına ve izni dâiresinde çalıştırsan, o zaman şu göz şu kitâb-ı kebîr-i kâinâtın bir mütâlaacısı ve şu âlemdeki mu‘cizât-ı san‘at-ı Rabbâniyenin bir seyircisi ve şu küre-i arz bahçesindeki rahmet çiçeklerinin mübârek bir arısı derecesine çıkar."[4]