Kur’an-ı Kerim'i güzel okumak ve mahreçleriyle öğrenmek için en güzel yöntem ve teknik ve istifade edeceğim kaynaklar nedir? Nasıl öğrenebilirim? Hz. Peygamber (sav) nasıl Kur'an okurdu?

Kıraat ilmi; Kur’an-ı Kerim’in kelimelerinin ne şekilde okunacağını ve okunuş farklılıklarını tarif eden ilimdir. [1]  “Kur’an” kelimesi “kıraat” kelimesi ile aynı kökten gelmektedir. Kıraat ilminin gayesi Kur’ân-ı Kerim'in kelimelerini telaffuz itibariyle doğru bir şekilde koruma altına almaktır. Ayrıca bozulmasına ve değişikliğe maruz kalmasına mani olmaktır.[2] Resul-i Ekrem (asm) Efendimizden nasıl geldiyse öylece muhafaza etmeyi temin etmektir. Kıraat ilmini öğrenmek ve öğretmek Müslümanlar üzerine farz-ı kifayedir. Mahreç ise harflerin çıktığı yerleri ifade eden bir kıraat terimidir.

İslamiyet’in en temel kaynağı olan Kur’ân-ı Hakim, bir ümmi olan Resul-i Ekrem (asm) Efendimize Rabbimiz tarafından Cebrail (a.s) vasıtasıyla peyderpey indirilmiştir. Bu suretle, Resul-i ekrem (asm) Efendimiz Kur’an-ı Kerim’in tilavet eğitimini doğrudan doğruya vahiy meleği Cebrail’den (a.s.) talim etmiş olmaktadır. Cebrail (a.s.) Allah-u Teâlâ’dan Kur’an’ın nasıl okunması gerektiğini talim ettiyse aynı şekilde Allah Rasulüne arz etmiştir. Muallim-i Ekber (en büyük öğretmen) olan Resul-i Ekrem (asm) Efendimiz de sahabe efendilerimize öylece nakletmiştir. Bu sebeple birebir muallim tarafından talim edilen Kur’ân tilavetinde Fem-i Muhsin denilen eğitilmiş bir ağız çok önem arz etmektedir.

Cebrail’in (a.s.) her sene Resul-i Ekrem (asm) Efendimiz ile beraber Kur’ân’ın nazil olan kısmını karşılıklı olarak okumasına “arz” denilmektedir. Bir nevi kontrol gibi olan bu uygulama Peygamberimizin (asm) vefat ettiği sene iki defa olmuştur.[3] Aynı şekilde Sahabe efendilerimizin Resul-i Ekrem’e (asm) Kur’an’dan ezberledikleri yerleri dinleterek kontrol ettirmelerine de "arza" denmektedir. [4] Bu usul Kur’ân öğreniminde esas haline gelmiş ve günümüze kadar bu metod takip edilmiştir. Günümüzde Kur’an tilaveti dinleme (Mukabele) geleneği asr-ı saadetten bizlere miras kalan mübarek bir uygulamanın devamıdır.

Cenab-ı Hak Kur’ân-ı Kerimde Resul-i Ekrem (asm) Efendimize Kur’ân’ın nasıl okuması gerektiğini, Kur’ân tilavetinin usul ve kaidelerini açıkça ifade etmiş ve uyarılarda bulunmuştur.

"(Ey Habîbim!) Sana vahyedilmesi tamamlanmadan önce Kur’ân’(ı okuma)da acele etme![5] 

(Kur’ân’ı) acele (ezber) etmek için, dilini onunla kımıldatma! [6] 

İnsanlara onu (iyice anlayabilmeleri için) dura dura oku! [7]

O hâlde onu (sana) okuduğumuz zaman, artık (sen) onun okunuşunu takîb et![8]

Ve o Kur’ân’ı tertil üzere oku![9]

Ayet-i kerimede geçen “tertil” ifadesi bir şeyi düzen ve ahenkle, kusursuz bir şekilde beyan etmek manasına gelir. “Tertil üzere okumak” ise kelimeleri bir birine karıştırmadan, tecvit kurallarına riayet ederek, harflerin hakkını vererek tane tane, okumak demektir.[10]

Resul-i Ekrem (asm) Efendimiz her konuda olduğu gibi Kur’ân tilaveti konusunda da ümmetine tam bir örnek olmuştur. Sevgili Peygamberimizin (asm) Kur’ânı nasıl tilavet ettiğine dair sahabe efendilerimizin gözlemleri şöyledir:

Resul-i Ekrem (asm) Efendimiz Kur’ân’ı Kerîm’i tane tane, [11] uzatılması gereken yerlerde uzatarak,[12] durulması icab eden yerlerde durarak[13] tilavet ederdi.

Resul-i Ekrem (asm) Efendimiz tilavet esnasında manaya çok önem verirdi. Ayet-i Kerimenin manasını derin derin düşünür hissederek okurdu. Rahmet ile alakalı ayetleri okuduğu zaman Allah-u Teâlâ’dan rahmet ister dua ederdi. Azap ile alakalı âyetleri okuduğunda ise azabdan Allah’a sığınırdı. Cenab-ı Hakkın kusurdan münezzeh olduğunu ifade eden ayetleri okuduğunda ise O’nu tesbih ederdi. [14] Resul-i Ekrem (asm) Efendimiz Kur’ân-ı Kerimden her gün bir miktar okumayı kendisine vazife edinmiştir. [15]

Kıraat, mahreç, talim gibi pratiğe yönelik ilimler bir usta öğretici marifetiyle elde edilebilir. Okuyarak, kendi başınıza çalışarak, kimseye dinletmeden sıhhatli bir seviyeye ulaşmamız pek mümkün değildir. Bir usta öğreticiden ders almanızı ve hocanın verdiği derslere eksiksiz çalışmanızı tavsite ederiz.

Eğer böyle bir imkan bulamazsanız, Hayrat Vakfı’nın https://www.kuranogren.com/ sitesinden kaydınızı yaptırarak size tahsis edilecek uzman hocalar vasıtasıyla birebir Kur’an-ı Kerim okumanızı geliştirebilirsiniz.

Ayrıca Hayrat Vakfının YouTube kanalında 30 bölümden oluşan Kur’an-ı Kerim ders videolarını da takip edebilirsiniz. Lütfen bakınız;

https://www.youtube.com/live/PI_N3669awU?si=F4uzLv8_PmCFmVHe