"Öyle bir mükemmel terbiye, tedbir, idare ediliyor ki, bütün kâinat bir sahife gibi her an nazarında ve bütün âlemler birer satır gibi kalem-i kudret ve kaderiyle yazılır, tazelenir, değişir." cümlesini izah eder misiniz?
Bahse konu olan yer şöyledir:
"İkinci Kelime: رَبِّ الْعَالَم۪ينَ ’dir. Bundaki huccete gayet kısa bir işaret olarak deriz: Evet, gözümüzle görüyoruz ki, bu kâinâtta binler değil, belki milyonlar âlemler, küçük kâinâtlar ekserî birbiri içinde, her birinin idaresinin ve tedbîrinin şerâiti ayrı ayrı olduğu halde, öyle bir mükemmel terbiye ve tedbîr ve idare ediliyorlar ki; bütün kâinât, bir sahîfe gibi her an nazarında; ve bütün âlemler, birer satır gibi kalem-i kudret ve kaderiyle yazılır, tazelenir, değişir. Bir nihâyetsiz rubûbiyet içinde, nihâyetsiz bir ilim ve hikmet ile ve ihâtalı hadsiz bir rahmet ve dikkat ile bu milyonlar âlemleri ve seyyâl kâinâtları idare eden bir Rabbü’l-Âlemîn’in vücûb-u vücûduna ve vahdetine küllî ve cüz’î şehâdetler, zerreler adedince ve zerrelerden terekküb eden mevcûdlar adedince hadsiz ve nihâyetsiz şehâdetler, her an ve zaman geliyorlar. Zerrât tarlasından tâ manzûme-i şemsiyeye, tâ Samanyolu denilen Kehkeşân dâiresine kadar; ve bir hüceyre-i bedenden tâ zemin mahzenine, tâ kâinât hey’et-i mecmûasına kadar aynı kanun ile, aynı rubûbiyet ile, aynı hikmet ile, beraber idare ve terbiye eden bir rubûbiyeti tasdîk ve hissetmeyen, bilmeyen, görmeyen bir insan, elbette hadsiz bir azaba kendini müstehak eder ve merhamete liyâkatini selbeder." (Şualar, 15. Şua)
Kainat bir kitap kabul edilirse, birbiri içinde bir çok kitaplar, bablar, mevzular, sayfalar, cümleler, kelimeler ve harfler vardır. Mesela semavat ayrı bir kitap olabilir. Arz ayrı bir kitap olabilir. Arzda bulunan, hayvanlar, bitkiler, cemadat ve inasanlar başak birer kitap olabilir. Her bir çeşit hayvanlar veya bitkiler de birer bab veya sayfa olabilir. Bütün bunların hepsini Allah kudretitle o kadar kolay idare ve halk eder ki sanki kainat bir sayfa gibi kolaydır. Bir iş bir işe mani olmaz. Zerre ile güneşin yaratılması ve idaresi kudrete nisbeten aynıdır.