Soru

İslâm'da Hayvan Hakları

Bir kedi öldürünce 7 cami yapılması mı gerekiyor? Hayvanları öldürmenin dinen hükmü nedir?

Tarih: 22.02.2024 12:36:34
Okunma: 152

Cevap

Dediğiniz tarzda bir rivayete rastlayamadık. Halk arasında söylenen bir söze benziyor. Belki de kedi öldürmenin ne kadar büyük bir günah olduğunu ifade etmek için söylenmiş bir sözdür. Yani 7 tane cami yaptırman gerekir ki o günahın temizlensin gibi. Yeri gelmişken dinimize göre hayvanların hakları meselesini kısaca izah edelim.

Dinimiz İslâm insan haklarına önem verdiği gibi hayvan haklarının korunmasına da büyük bir önem vermiştir. Hayvanlara sevgiyle, şefkatle ve iyilikle muamele edilmesini emretmiştir. Onların hayatlarını ve nesillerini korumak görevlerini insana vermiştir. Bu sebeple dinimizce hayvanların öldürülmeyip yaşatılması önemli bir esastır. Öldürülmesine cevaz verilen istisnai durumlar oldukça azdır.

Allah insanı yeryüzüne halife olarak yaratmış, hayvanlar da dahil olmak üzere her şeyi onun emrine ve hizmetine vermiştir. Bu noktadan bakılınca hayvanlar, biz insanlara emanettir. Sevgili Peygamberimizin (sav) hayvanların haklarına riayet edilmesi, onlara zulmedilmeyip şefkatle muamele edilmesini emir ve tavsiye buyurduğu pek çok hadis-i şerifi de bulunmaktadır.

Rabbimiz Kur’ân’ın bazı surelerine hayvanların isimlerini vermesi (Bakara, Neml, Ankebut vb.) yine pek çok âyette hayvanlardan bahsetmesi, hayvanların Allah’ın katındaki değerini göstermektedir. Hem her varlık gibi hayvanlar da kendilerine mahsus özel dilleriyle ve gördükleri vazifeleriyle, sürekli olarak Allah’a tesbih ve ibadet etmektedirler. Bu nedenle haksız ve sebepsiz yere bir karıncanın bile öldürülmesi caiz değil değildir, vebaldir. Sevgili peygamberimiz (sav) de zararı olmayan köpek ve karıncaların öldürülmesini yasaklamıştır.[1]

Ayrıca bir peygamber, kendisini ısıran, dalayan bir karınca nedeniyle o yörenin bütün karıncalarını yakma emri vermesi üzerine o peygamber, “Allah’ı tesbih eden bir ümmeti” helak etmesi nedeniyle Allah tarafından uyarılmıştır.[2]

Özetle ifade etmek gerekirse; her bir hayvan bu kâinatta mühim vazifeler görmek için yaratılmıştır. Hem de Allah’a karşı sürekli bir tesbih ve zikir halindedir. Bundan dolayı hayvanların korunması ve yaşatılması dinimizce temel esaslardandır. O zaman hayvanların haklarına riayet edilmelidir. Bu haklar kısaca şunlardır:

a) Yaşama hakkı: Bu hak, korunması gerekli en temel haktır. Bu itibarla hiçbir hayvan meşru bir gerekçe olmadan öldürülemez. Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu olursa, bu; bir anda, acı çektirmeden, korkutmadan ve hissettirmeden yapılmalıdır.

b) Hiçbir hayvana kötü davranışta bulunulamaz, işkenceye tabi tutulamaz ve zalimce işlem yapılamaz.

c) Beslenme ve barınma hakkı: Bütün hayvanların, insanlarca gözetilme, temizlik, tedavi vs. gibi bakılma ve korunma hakları vardır.

d) Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel ve doğal çevrelerinde, karada, havada ve suda yaşama ve üreme haklarına sahiptir.

e) Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan türden olan hayvanlar, uyumlu bir biçimde yaşama ve üreme haklarına sahiptir.

f) İnsanların kendi çıkarları veya zevkleri için bu uyum veya şartlarda yapacakları her türlü değişiklik, bu haklara aykırıdır.

g) Çalıştırılan hayvanlar, güç ve takatlerine mütenasip, uyumlu olarak istihdam edilip çalıştırılmalı, dinlenme, yıpranmalarını telafi edecek her türlü destek hakkına sahiptirler. h) Hayvanlardan salt insanların eğlencesi olsun diye yararlanılamayacağı gibi arzularını tatmin amacıyla yararlanılması hem suç hem de ağır bir günahtır.[3]

Evet, meşru geçerli bir sebep yokken bir hayvanın öldürülmesi, Allah’ın yaratma, yaşatma ve öldürme sıfatlarına karşı bir aykırılık ve müdahale anlamını taşır.

Hz. Peygamber (sav.), her can (ciğer) taşıyan varlığa iyi muamele etmede ecir ve sevap bulunduğunu vurgulamıştır.[4] Öldürmek maksadıyla hayvanların hapsedilmesini yasaklamıştır.[5] Hem yiyecek ve içeceğini vermemek hem de hayatını devam ettirecek gıda bulması için dışarıya salıvermememe suretiyle bir kedinin ölümüne sebep olan bir kadının cehenneme atıldığını haber vermiştir.[6] Yine bir hadislerinde haksız yere öldürülen bir serçenin ahirette kendisini öldürenden davacı olacağını haber vermiştir.[7] Yine başka bir hadis-i şerifte hayvanları hedef alarak öldüren kimselere Hz. Peygamber (sav) lanet etmiştir.[8]

Bu meyanda hayvanların yaşatılması, korunması, öldürülmemesi ile alakalı Sevgili Peygamberimizi (sav) pek çok hadisleri vardır.

Tüm bu delillerden yola çıkarak şunu söyleyebiliriz ki; İslâm dininde asıl olan hayvanların yaşatılması ve korunmasıdır. Öldürülmesi değildir. Özellikle zararı olmayan faydalı hayvanların öldürülmesi kesinlikle yasaklanmıştır.


[1] Ebu Davud, Edahi, 22; Tirmizi, Muslim, Selam, 148.

[2] Ebu Davud, Edeb, 164.

[3] Uluslararası Hayvan Hakları Genelgesinde hayvanlara tanınan haklarla ilgili bkz. http://jose.kersten.free.fr/aap/pages/tr/UDAR_tr.htm

[4] Buhari, Musakat, 9.

[5] Buhari, Zebaih, 25.

[6] Buhari, Bedu’lhalk, 16.

[7] Nesai, Dahaya, 42.

[8] Muslim, Sayd, 58.


Yorum Yap

Yorumlar