Sorular

Miktarı ne olursa olsun kendiliğinden gelen kusuntu orucu bozmaz. Aynı şekilde mideden ansızın ağza yükselip tekrar mideye dönen şeyler de oruca zarar vermez. Kişinin kendi isteği ile ağız dolusu kusması hâlinde ise oruç bozulur. Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:Oruçlu kimse kendisine hâkim olamayarak kusarsa ona kaza gerekmez. Her kim de kendi isteği ile kusarsa orucunu kaza etsin.1Bununla birlikte, kustuğu için orucu bozuldu zannıyla yemeye içmeye devam eden kimsenin orucu bozulur. Böyle bir kimseye keffâret değil, gününe gün kaza gerekir. 2Ayrıca BakınızOrucu Bozan ve Bozmayan ŞeylerOruçta Keffaret/Ceza Gerektiren DurumlaOrucu Bozup Kaza Gerektiren ama -Ceza Gerektirmeyen- DurumlarEzan Okunurken Yemek Orucu Bozar mıKan Vermek Orucu Bozar mı?KaynakçalarEbû Dâvûd, Savm, 32 [2380]; Tirmizî, Savm, 25 [720]Heyet, el-Fetâva'l-Hindiyye, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2000, c. I, s. 226

Astım hastalarının rahat nefes alabilmek için kullandıkları sprey orucu bozmaz. Bu hususla alakalı Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı'nın görüşü şu şekildedir:''Nefes açıcı sprey kullanmak zorunda kalan astım hastası oruç tutmayabilir. Daha sonra iyileşince tutamadığı günleri kaza eder. İyileşme ümidi kalmamışsa, o takdirde tutamadığı günler sayısınca fidye verir. Bir fidye, Ramazan'da bir kişi için verilen bir fitre miktarıdır.Ancak, nefes darlığı dışında oruç tutmaya engel başka sağlık problemi bulunmayan astım hastaları, soluk almayı rahatlatacak özel spreyi ağızlarına püskürterek oruç tutabilirler. Ağza püskürtülen bu ilaçlar orucu bozmaz. Çünkü bu spreyden bir kullanımda 1/20 ml. gibi çok az bir miktar ağza sıkılmaktadır. Bunun da önemli bir kısmı ağız ve nefes boruları cidarları tarafından emilip yok olmaktadır. Bundan geriye kalan miktarın tükürükle mideye ulaştığı konusunda ise, kesin bir bilgi yoktur.Abdest alırken ağızda kalan su ile kıyaslandığında, bu miktarın çok az olduğu görülmektedir. Oruçlunun, abdest alırken ağzına aldığı sudan kalan miktarın mideye ulaşması hâlinde orucun bozulmayacağı konusunda hadis-i şerifler vardır.1 Bu konuda icma oluşmuştur.Ayrıca, misvaktan bazı kırıntıların ve kimyevi maddelerin mideye ulaşması kaçınılmazdır. Hâl böyle iken Hz. Peygamberin (s.a.s.) oruçlu olarak misvak kullandığı, sahih hadis kaynaklarında yer almaktadır.2 Diğer taraftan, “kesin olarak bilinen, şüphe ile bozulmaz.” kaidesi gereğince, mideye bir şeyin ulaşıp ulaşmadığı konusundaki şüphe ile de oruç bozulmaz. Bu itibarla astımlı hastaların, rahat nefes almalarını sağlamak amacıyla ağza püskürtülen oksijenli ilaç, orucu bozmaz '3Ayrıca BakınızOrucu Bozan ve Bozmayan ŞeylerOruçta Keffaret/Ceza Gerektiren DurumlarOrucu Bozup Kaza Gerektiren ama -Ceza Gerektirmeyen- DurumlarEzan Okunurken Yemek Orucu Bozar mıKan Vermek Orucu Bozar mı?Oruç Tutmanın Yasak Ve Sevap Olduğu GünlerKaynakçalarDârimî, es-Sünen, Savm, 16Buhârî, Savm, 27; Tirmizî, Savm, 29Heyet, Fetvalar, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2018, s. 282

Orucun farz oluşuna ve yerine getirilmesinin (edasının) farz oluşu ile sıhhatına dair şartlar vardır. Şöyle ki:1) Oruçla mükellef olmak için İslâm, akıl ve büluğ şarttır. Onun için bu vasıfları toplamayan bir kimseye oruç farz değildir. Ancak akıl sahibi bulunan mümeyyiz bir İslâm çocuğunun tuttuğu oruç nafile olarak sahih olur.2) Orucun yerine getirilmesinin farz olması için sıhhat ve ikamet şarttır. Onun için hasta olana ve yolculuk halinde bulunanlara, bu hallerinde oruç tutmak farz değildir. Bunlar oruçlarını tutamayınca, sonra o tutamadıkları oruçları kaza ederler.3) Bir orucun edasının sahih olması için niyet etmek, hayız ve nifas hallerinden temizlenmiş olmak şarttır. Bunun için niyet edilmeksizin tutulan bir oruç, müctehidlerin tümüne göre din yönünden geçerli değildir. Hayız ve nifaz halinde oruç tutan bir kadının da orucu sahih değildir. Bunların, ramazan orucunu sonradan kaza etmeleri gerekir.1Ayrıca BakınızORUCUN FAZİLETİ VE SÜNNETLERİORUÇ VE NEFİS TERBİYESİORUÇ TUTMANIN MADDİ VE MANEVİ FAYDALARIORUÇ TUTMANIN YASAK VE SEVAP OLDUĞU GÜNLERKaynakçalarÖmer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Bilmen Yayınları, İstanbul ts., s 258

Niyet etmek orucun şartlarındandır. Niyetsiz oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek yeterli ise de niyeti dil ile ifade etmek menduptur. Oruç için sahura kalkılması da niyet sayılır.Kaza, keffaret ve bir zamana bağlı olmaksızın adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tür oruçlara niyet edilirken, “falanca kaza, keffaret veya adak orucuna” şeklinde belirtilmesi gerekir.1Ayrıca BakınızOrucu Bozup Kaza Gerektiren ama -Ceza Gerektirmeyen- DurumlarOruçta Keffaret/Ceza Gerektiren DurumlarOrucu Bozan ve Bozmayan ŞeylerKaynakçalarHeyet, Fetvalar, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2018, s. 265

Mübarek gecelerin gündüzü oruç tutulabilir. Dolayısıyla Mevlid gecesi münasebetiyle de oruç tutulabilir. Fakat sadece cuma, cumartesi veya sadece pazar günleri oruç tutmak bazı hikmetlere binaen tenzihen mekruh sayılmıştır.Rasûlullah Efendimiz (s.a.v.), “Doğduğum gün oruç tutarım” demektedir. Peygamberimiz (s.a.v.) tuttuğuna göre, şükrâne olarak Cenâb-ı Hakk'a teşekkür olarak tutmakta ecir var, müstehabdır. Buna göre Resûlullah'a (s.a.v.) pazartesi günü oruç tutmanın fazileti soruldu. O da şöyle buyurdu:O gün, benim doğduğum, peygamber olduğum (veya bana vahiy geldiği) gündür.”1Bu hadisten yola çıkarak büyükler Rasûlullah Efendimiz'in (s.a.v.) doğduğu gün oruç tutmanın güzel olacağını belirtmişlerdir.Ayrıca BakınızMevlid-i Nebi Gecesini Kutlamak Bid'a mıdır?Cemaatle Tesbihat ve Kandil GeceleriKandil Gecelerinin İhyası Bidat mıdır?Kandil GeceleriKaynakçalarMüslim, Siyam 197, 198