Cenab-ı Hakk'ın Kalem suresini indirdiği için "kaleme hürmet göstermek ve onu yer düşürmemek, yüksekte tutmak gerekir" diyen hocalar var. Bunun açıklamasını yapabilir misiniz?

Kalem suresi Mekke'de nazil olan bir suredir. Mekke müşrikleri şair, kâhin ve sihirbazların cinlerden bilgi ve ilham aldıklarına inanırlardı. Hz. Peygamber’in de onlar gibi cinlerin etkisi altına girdiğine ve söylediklerinin ona cinler tarafından telkin edildiğine inandıkları için ona şair, kâhin, sihirbaz ve mecnun diyorlardı.[1] Bu sebeple Allah Teâlâ kaleme ve kalem ehlinin yazdığı satırlara yemin ederek onun, iddia edildiği gibi mecnun olmadığını, aksine Allah’ın lütfuna yani peygamberlik gibi bir şerefe erdiğini ifade buyurdu.[2]

Bu surenin başında kaleme kıymet verilmesi ve onun adına yemin edilmesi son derece dikkat çekicidir. Âyetlerin ve ifadenin akışı dikkate alındığında burada kalemden maksadın, bu nesnenin kendisi değil onun yazdıkları olduğu anlaşılmaktadır. Şu halde kalem ve yazılardan, akıl ve anlamlar âlemini, bunlardan da onları beşer aklına yazan ilk kalemi, bundan da onun sahibi olan Rabbü’l-âlemîni anlamak gerekir. Öte yandan bu fiilin, “yazmakta oldukları ve yazacakları” anlamlarını birlikte anlattığı da gözden kaçırılmamalıdır. “Âyette bahsedilen kalemden maksat vahyi yazan kalem, yazdıklarından maksat da Kur’an’dır” şeklinde âlimlerimiz yorum yapmışlardır. Ancak âyeti genel anlamda değerlendirmek daha doğru olur. Burada kalem ile simgelenen yazının, insanın düşünce, tecrübe ve kavrayışlarının kayıtlar aracılığıyla bireyden bireye, kuşaktan kuşağa ve bir kültür çevresinden diğerine aktarılmasında önemli bir etken; bilginin yazılıp korunmasında, ilim ve irfanın gelişmesinde, dolayısıyla toplumların aydınlanmasında vazgeçilmez bir araç olduğuna işaret vardır.

Bilindiği gibi Kur’ân-ı Kerîm’in ilk inen ayetleri “Oku!” buyruğuyla başlamıştır. İkinci inen bu sûrenin ilk âyetinde de Allah Teâlâ tarafından yazı aracı olan kaleme ve kalem ehlinin onunla yazdıkları üzerine yemin edilmiş olup bu durum, İslâm’ın okuma yazmaya, bilime ve yazılı kültüre verdiği önemi göstermesi açısından oldukça anlamlıdır. 

Sonuç olarak Allah'ın yarattığı ve istifademize sunduğu her nimet saygıya ve hayırlı bir şekilde değerlendirmeye/kullanmaya layıktır. Kalem ve kağıt da ilme sebep olan en önemli malzemelerdir. Diğer bütün nimetlerde olduğu gibi kağıt ve kalemi israf etmek caiz değildir. Fakat kağıt ve kalemin yere düşmesi günah değildir. Kur'ân sayfaları gibi bir kutsiyet atfetmek doğru değildir. O saygı, Kur'ân ve diğer kutsal değerlerle alakalı bir durumdur.