Kadının ev işi yapması vaciptir dolayısıyla ev işi yapmayan kadın hanefi mezhebine göre günaha girer, şeklinde bir hüküm var mı? Kadının ev işi yapması mecburi midir?
Cenab-ı Hak hem kadınlara hem erkeklere bazı vazifeler vermiştir. Her iki tarafın da ailelerine karşı bazı yükümlülükleri mevcuttur. "Erkeklerin kadınlar üzerindeki hakları gibi kadınların da onlar üzerinde hakları vardır." [1] Başka bir âyette bu haklardan şöyle bahsedilir. “Çocukların, annelerinin nafakaları ve elbiseleri kendileri için çocuk doğurdukları (kocaları) üzerinedir."[2] Buna karşılık “Hanımların yemek ve ekmek pişirmesi, elbise yıkaması, oda süpürmesi, ev işlerini tertip ve düzenlemesi, kocasının yükünü hafifletmeye çalışması ahlaki birer görevdir ve şerefli bir hizmettir.”[3]
Erkekler çalışıp ailenin geçimini kazanmalı, evini ve çocuklarını korumalı, şefkatsiz ve merhametsizce onlara tahakküm etmemelidir. Kadınlar ise çocukların ahlaki ve kişisel eğitimi ile ilgilenmeli, evin idaresini yüklenmelidir. Bu ailenin ayakta durması ve huzurlu olması için gerekli bir durumdur.
Hz. Peygamber (sav) kadınların evlerinde yaptıkları işlerin çok makbul olduğunu ve onlara çok sevaplar kazandırdığını şöylece ifade etmektedir; “Sizden birinizin kendi evinde yapacağı bir iş, mücahitlerin yaptığı cihat sevabını kazandırır inşâallâhu tealâ.”[4]
Bütün bu faziletleri ifade ettikten sonra Şafii ve Hanbeli mezhepleri ile İmam Malik ve bazı Malikî müçtehitlere göre, kadının kocasının hizmetinde bulunması vacip değil, menduptur. Kocasının ve evin diğer hizmetlerini yapıp yapmamakta serbesttir. Bu konuda kadın zorlanamaz. Kadının hizmet yükümlülüğü yoktur [5]
Hanefi mezhebine göre kadının kocasına hizmet etmesi, ev işlerini yapması diyaneten vaciptir. Yapmadığı takdirde hâkim tarafından zorlanamaz. Ancak Allah katında sorumlu olur. Hanefi mezhebine göre kadın, evin işlerini diyaneten yapmak zorundadır. Fetva da bu görüş üzerinedir. Nitekim Ebû Hanife’ye göre bir erkeğin karısını bu tür hizmetler için kiralaması caiz değildir. Bir şekilde kiralamışsa, kadının yapmış olduğu hizmetler karşılığında kocasından ücret alması caiz değildir. Çünkü kadın ücret aldığında dinen yapmak zorunda olduğu bir iş mukabilinde ücret almış olacaktır[6]
Ebû’l-Leys’e göre kadın, eşraf birinin kızı olması sebebiyle bizzat hizmet edemez veya eşraftan olmadığı halde rahatsızlık vb. sebepler, yemek yapmasına mani oluyorsa, bu hizmetleri yapması için zorlanamaz.[7]
[1] Bakara, 2/228
[2] Bakara, 2/233
[3] Ömer Nasuhi Bilmen, Hukuk-u İslamiye, c.2, s. 483
[4] Kenzu’l-Ummal, h. No. 45.146
[5] Şirâzî, Mühezzeb fi Fıkhi’l-İmam Şafii, Tahkik, Vehbe Zuhayli, ts 1958, c.6, s. 264
[6] Komisyon, el-Fetâvâ’l-Hindiyye, Beyrut, ts., c.1, s. 548
[7] Kâsâni, Bedâyi’u’s- Sanâyi’ fi Tertîbi’ş-Şerâyi’, Beyrut, 1986.