Bundan elli sene önce ölen bir insan amellerine göre kabir hayatını yaşayacak. Bu durum haşre kadar devam edecek. Şimdi vefat eden bir insan da kabir hayatını haşre kadar yaşayacak. Daha önce ölen insanların kabirde yaşadıkları azap daha fazla olmaz mı? Bu durumun hikmeti nedir?

Bizim içinde bulunduğumuz alem-i şehadetteki zaman ile ölenlerin bulunduğu alem-i berzahtaki zamanın aynı olup olmadığını bilemiyoruz. Nasılki, bizim bir günümüz ile Allah katındaki bir gün farklıdır. Bir ayete göre Allah katında bir gün, bizim için 1000 sene diğer bir ayete göre 50000 senedir. Hem alem-i misal olan rüya alemi ile içinde bulunduğumuz alem-i şehadet birbirinden farklıdır. Bazen rüya aleminde saatler veya günler geçirdiğimiz halde uyanık aleminde geçen zaman saniyeler kadar azdır. Bunlar gibi belki alem-i şehadet ile alem-i berzahta zaman farklı olabilir. 

Kabirde azap çekenlerin hepsinin aynı azabı çektiğine dair de bir bilgimiz yoktur. Nasılki cehennemde 7 tabaka olup orada herkesin azabı farklıdır. Bunun gibi kabir aleminde de herkesin azabı farklı olabilir. Sayıya veya adede değil, keyfiyete bakar.

Bir de Allah adalet sahibidir. Kimseye zerre kadar haksızlık yapmaz. Bunu böyle düşünüp ona göre bakmak lazımdır.

Azap çekmeyenlerin durumunu buna göre kıyas ediniz.