İmamı Mübin ve Kitab-ı Mübin nedir? Izdırari kader nedir ve ızdırari kaderde mesuliyet var mıdır?

İmam-ı mübin ve kitab-ı mübin levh-i mahfuzu oluşturan kader defterleridir.

"Levh-i Mahfuz'un defterleri olan İmam-ı Mübin ve Kitab-ı Mübin'de bütün mevcudatın bütün sergüzeştlerini kaydedip yazan" (3. Şua)

İmam-ı mübin, daha çok Levh-i Mahfuz derken anladığımız kader defteridir diyebiliriz. Herşeyin tarihçe-i hayatı, yani ömrü boyu başından geçecek olan herşey orada yazılıdır.

Kitab-ı Mübin ise, yaratılış kanunlarının yazılı olduğu defterdir ki dinsizler dahi bu kanunları fark etmişler fakat Allah'a vermeyip tabiat adını vermişlerdir. Kainattaki bütün faaliyetler, bu kanunlara göre kudret-i ilahiyece yaplıır.

"İmam-ı Mübin" kader defteri ise, "Kitab-ı Mübin" kudret defteridir.” (30. Söz)

"Kudret-i İlahiyenin işleyiş kanunlarında değişebilen bir defteri olabilen ve pek yanlış ve hata olarak "tabiat" namı verilen bir mecmua-i kavanin-i âdât-ı İlahiye (İlahi adet ve kanunlar kitabı)...” (Tabiat Risalesi)

Kaderin ihtiyari ve ızdırari diye ikiye ayrıldığına dair izahlara internet sitelerinde rastlıyoruz. Fakat böyle bir ayrıma temel kaynaklarda rastlanmıyor.

Muhtemelen insanın fiilleri için kelam kitaplarında yapılan ihtiyari ve ızdırari fiiller ayrımının etkisiyle yapılmış hatalı bir ayrım olabilir.

Kaderin böyle bir ayrımla değerlendirilmesini doğru bulmuyoruz. Tamam hayatımızda bazı şeyler tamamen Allah'ın iradesiyle oluyor. Doğum ve ölüm tarihimiz gibi. Bu da külli irade cüzi irade ayrımına giriyor.

Hayatımızda gerek yalnız Allah'ın dilemesiyle ve gerek bizim dilememizle olan her şey kaderimizde yazılıdır. Fakat biz irademizin karıştığı işlerden mesulüz.

Kaderi ele alırken bu ayrımdan ziyade, "İleride nasıl olacaksa evvelde öyle yazılmış" prensibiyle değerlendirmek gerekir.