Risale-i Nur'da "Abâdile-i Seb'a" ile ilgili en dikkat çeken yerler şunlardır:
"Hem asr-ı saadette mu‘cizâtı ve medâr-ı ahkâm-ı ehâdîsi kitabetle çoklar kaydedip yazdılar. Hususan Abâdile-i Seb‘a kitabetle kaydettiler. Hususan Tercümânü’l-Kur’ân olan Abdullâh ibn-i Abbâs ve Abdullâh ibn-i Amr İbni’l-Âs, bâhusus otuz-kırk sene sonra Tâbiînin binler muhakkikleri, ehâdîsi ve mu‘cizâtı yazı ile kaydettiler. Daha ondan sonra, başta dört imâm-ı müctehid ve binler muhakkik muhaddisler naklettiler. Yazı ile muhâfaza ettiler. Daha hicretten iki yüz sene sonra, başta Buhârî, Müslim, Kütüb-ü Sitte-i Makbûle vazîfe-i hıfzı omuzlarına aldılar. İbn-i Cevzî gibi şiddetli binler münekkidler çıkıp, bazı mülhidlerin veya fikirsiz veya hıfzsız veya nâdânların karıştırdıkları mevzu‘ ehâdîsi tefrîk ettiler, gösterdiler. Sonra ehl-i keşfin tasdîkiyle yetmiş def‘a Resûl-ü Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm temessül edip, yakaza hâlinde onun sohbetiyle müşerref olan Celâleddîn-i Süyûtî gibi allâmeler ve muhakkikler, ehâdîs-i sahîhanın elmaslarını, sâir sözlerden ve mevzuâttan tefrîk ettiler."1
Sahâbenin Abâdile-i Seb‘a-i Meşhûresinden olan Abdullâh ibn-i Ömer Hazretleri ki; halîfe-i Resûlullâh olan Fârûk-u A‘zam Hazret-i Ömer Radıyallâhü Anh’ın en mühim ve büyük mahdûmu ve Sahâbe âlimlerinin içinde en mümtâzlarından olan o zât-ı mübârek çarşı içinde alışverişte, kırk paralık bir mes’eleden, iktisâd için ve ticaretin medârı olan emniyet ve istikameti muhâfaza için şiddetli münâkaşa etmiş. Bir Sahâbe ona bakmış. Rû-yu zemînin halîfe-i zîşânı olan Hazret-i Ömer’i (ra) mahdûmunun kırk para için münâkaşasını, acîb bir hısset tevehhüm ederek, o imamın arkasına düşüp, ahvâlini anlamak ister. Baktı ki Hazret-i Abdullâh hâne-i mübârekine girdi. Kapıda bir fakir adam gördü. Bir parça eğlendi, ayrıldı, gitti. Sonra hânesinin ikinci kapısından çıktı, diğer bir fakiri orada da gördü. Onun yanında da bir parça eğlendi; ayrıldı, gitti. Uzaktan bakan o Sahâbe merak etti. Gitti o fakirlere sordu: “İmam sizin yanınızda durdu, ne yaptı?” Her birisi dedi: “Bana bir altın verdi.” O Sahâbe dedi: “Fesübhânallâh! Çarşı içinde kırk para için böyle münâkaşa etsin de, sonra hânesinde iki yüz kuruşu kimseye sezdirmeden kemâl-i rızâ-yı nefisle versin!” diye düşündü, gitti. Hazret-i Abdullâh ibn-i Ömer’i (ra) gördü. Dedi: “Yâ İmam! Bu müşkilimi hallet. Sen çarşıda böyle yaptın, hânende de şöyle yapmışsın.” Ona cevâben dedi ki: “Çarşıdaki vaz‘iyet, iktisâddan ve kemâl-i akıldan ve alışverişin esası ve ruhu olan emniyetin ve sadâkatin muhâfazasından gelmiş bir hâlettir; hısset değildir. Hânemdeki vaz‘iyet, kalbin şefkatinden ve ruhun kemâlinden gelmiş bir hâlettir. Ne o hıssettir ve ne de bu israftır.”2
Abâdile-i Seb'a (Yedi Abdullahlar) Kimlerdir?
"Abâdile", Arapçada "Abdullah" kelimesinin çoğulu olup, "Abdullahlar" anlamına gelir. "Seb'a" ise yedi demektir. Dolayısıyla Abâdile-i Seb'a, ilimleri, takvaları, fetvaları ve hadis bilgileriyle şöhret bulmuş, isimleri Abdullah olan yedi meşhur Sahâbî için kullanılan bir tabirdir.
Kaynaklarda bu yedi ismin kimler olduğu konusunda farklı rivayetler bulunmakla birlikte, en çok zikredilen ve hadis ilmiyle öne çıkan Abâdile-i Seb'a şunlardır:
1. Abdullah b. Abbas (ö. 68/687-688): "Tercümânü'l-Kur'ân" olarak bilinen, tefsir ve fıkıhta otorite kabul edilen sahâbîdir.
2. Abdullah b. Ömer (ö. 74/693): Hz. Ömer'in oğlu, hadis rivayeti ve Sünnet'e bağlılığı ile meşhur, çok hadis rivayet eden "Müksirûn"dan biridir.
3. Abdullah b. Amr b. Âs (ö. 65/684): Hadisleri bizzat Hz. Peygamber'den (s.a.v.) izin alarak yazan ve "es-Sahîfetü's-Sâdıka" adlı ilk hadis mecmualarından birini hazırlayan sahâbîdir.
4. Abdullah b. Zübeyr (ö. 73/692): İbadeti, kahramanlığı ve fıkıhtaki vukufiyeti ile bilinen sahâbîdir.
Önemli Not: Yukarıdaki dört Sahâbî, fıkıh ve hadis ilminde ayrı bir öneme sahip olup, sadece Abâdile-i Erbaa (Dört Abdullah) olarak da anılırlar. Bu dört kişinin bir meselede ittifak etmesi, fıkıh usûlünde "Kavlül Abâdile" (Abâdile'nin Görüşü) olarak güçlü bir delil kabul edilmiştir.
Abâdile-i Seb'a'yı oluşturan kalan üç isim için ise kaynaklarda genellikle şu Sahâbîler zikredilir:
5. Abdullah b. Mes'ûd (ö. 32/652-653): Kur'an okuyuşu, fıkıh bilgisi ve hadis rivayetleriyle öne çıkan ilk dönem Sahâbîlerdendir. Bazı âlimler, vefatının diğer Abâdile'den önce olması ve fıkıh ekolünün farklılığı sebebiyle onu Abâdile-i Erbaa'ya dâhil etmez.
6. Abdullah b. Ebî Evfâ (ö. 87/706): Cihad ve ilimle öne çıkan, Hz. Peygamber'den hadis rivayet eden Sahâbîlerdendir.
7. Abdullah b. Revâha (ö. 8/629) veya Abdullah b. Selâm (ö. 43/663-664) gibi isimler de bu yedinci Sahâbî adayı olarak zikredilir.
Sahih Kaynaklarda Geçen Malumatlar
Sahih kabul edilen İslâmî kaynaklarda (hadis, fıkıh ve ricâl kitaplarında) bu Sahâbîler hakkında geçen en temel ve öne çıkan bilgiler şunlardır:
İlmî Cihetleri: Bu yedi Sahâbî (özellikle ilk dördü), Hz. Peygamber'in vefatından sonra fıkıh, tefsir ve hadis konularında Medine ve diğer İslâm merkezlerinde fetva veren ve görüşlerine başvurulan en büyük âlimlerdendi.
Hadis Rivayetindeki Rolleri: Hadislerin toplanması ve korunmasında kilit rol oynamışlardır. Özellikle Abdullah b. Amr b. Âs'ın hadisleri yazma izni alması, hadislerin yazıya geçirilmesinin meşruiyetini ve erken dönemdeki yazılı hadis faaliyetlerini göstermesi açısından çok önemlidir.
· İttifak Kavramı: Yukarıda bahsedilen "Kavlü'l Abâdile" tabiri, fıkıh ilminde yerleşik bir ıstılahtır. Bu ifade, dört büyük Abdullah'ın (İbn Abbas, İbn Ömer, İbn Amr ve İbn Zübeyr) bir meselede ittifak etmesi anlamına gelir ve büyük bir fıkhî güç teşkil eder.
Bu Sahâbîlerin hayatları ve ilmî katkıları, başta Buhârî ve Müslim'in Sahih'leri olmak üzere, Tirmizî, Ebû Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce gibi temel hadis kaynaklarında, ayrıca İmam Mâlik'in Muvatta'sında ve İmam Ahmed b. Hanbel'in Müsned'inde bolca rivayet ve bilgi içermektedir.3
Said Nursî, Zülfikar, Hayrât Neşriyat, Isparta 2020, s. 245.
Said Nursî, Lem'alar, Hayrât Neşriyat, Isparta 2019, s. 151.
Raşit Küçük, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1988, c.1, s. 7