Muhtelif Meseleler

12.08.2025

12

Cennet’te Yasak Meyveden İlk Önce Kim Yedi?

Hz. Âdem ile Hz. Havvâ kıssasında yasak meyveyi ilk olarak kimin yediğine dair kesin bir bilgimiz var mıdır? Bazı rivayetlerde ilk olarak Hz. Havvâ'nın yediği aktarılır; bunun kaynağı nedir? Yoksa bu hususta net bir bilgi bulunmamakta mıdır?

* *

*** ***

21.08.2025 tarihinde sordu.

Cevap

Sahih İslamî kaynaklara göre, cennetteki yasak meyveyi ilk yiyenin kim olduğuna dair kesin bir ayrım yapılmaz. Kur'ân-ı Kerim, bu eylemi ve sorumluluğu Hz. Âdem ve Hz. Havva'nın her ikisine birden yükler. Şeytan'ın ikisini birden kandırdığı ve meyveyi birlikte tattıkları vurgulanır.
Hz. Havva'nın Hz. Âdem'i kandırdığı ve günaha teşvik ettiği yönündeki inanış, Kur'ân'a dayanmaz; bu, daha çok İslam dışı kaynaklardan (özellikle İsrailiyât ve Hristiyan geleneğindeki anlatımlardan) etkileşimle toplumsal hafızaya yerleşmiş yanlış bir düşüncedir.
Sahih Kaynaklardan Deliller:
İslamî literatürde en sahih kaynaklar Kur'ân-ı Kerim ve sahih hadislerdir. Bu konudaki Kur'ân ayetleri şöyledir:
1. Sorumluluk ve Pişmanlık Ortaktır:
A'râf Suresi'nde Şeytan'ın her ikisine de vesvese verdiği, ikisinin de yasak meyveden yediği ve ikisinin de birlikte pişman olup tövbe ettiği açıkça belirtilir:

"Derken şeytan, kendilerinden gizlenmiş olan avret yerlerini onlara açmak için ikisine de vesvese verdi ve dedi ki: 'Rabbiniz size bu ağacı sırf melek olursunuz veya ebedî kalanlardan olursunuz diye yasakladı.' Ve ikisine de, 'Ben gerçekten sizin iyiliğinizi isteyenlerdenim' diye yemin etti. Böylece O İKİSİNİ aldatarak (o ağaçtan yemeye) tenezzül ettirdi. Derken (ikisi de) ağacın meyvesini tattıklarında avret yerleri kendilerine göründü ve cennet yapraklarından üzerlerini örtmeye başladılar. Rableri onlara, 'Ben size bu ağacı yasaklamadım mı ve şeytanın sizin için apaçık bir düşman olduğunu söylemedim mi?' diye seslendi. (Âdem ve Havva) dediler ki: 'Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize merhamet etmezsen, mutlaka hüsrana uğrayanlardan oluruz.'"1 

Bu âyetlerde fiiller sürekli olarak ikil (tesniye) formda kullanılarak eylemin ortak yapıldığı vurgulanır:
Şeytan "ikisine de" vesvese verdi.
"İkisi de" meyveyi tattı.
"İkisi de" birlikte tövbe etti.
2. Hitap Bazen Hz. Âdem'edir ama Eylem Yine Ortaktır:
Tâhâ Suresi'nde hitap doğrudan Hz. Âdem'e yöneltilmiş gibi görünse de, yasak meyveden yeme eylemi yine ortak olarak anlatılır:

"Fakat şeytan ona vesvese verdi. Dedi ki: 'Ey Âdem! Sana ebedîlik ağacını ve sonu gelmez bir saltanatı göstereyim mi?' Nihayet ondan (ikisi de) yediler. Bunun üzerine avret yerleri kendilerine göründü ve cennet yapraklarıyla üzerlerini örtmeye başladılar. Böylece Âdem, Rabbine karşı geldi ve yolunu şaşırdı."2 

Burada 120. ayette vesvesenin Hz. Âdem'e verildiği belirtilse de, hemen sonraki 121. ayette "ondan yediler" ifadesiyle eylemin yine ortak olduğu belirtilir. Hz. Âdem'in isminin özellikle zikredilmesi, bazı âlimlere göre onun peygamber olması ve emrin ilk muhatabı olması sebebiyle sorumluluğunun altının çizilmesi olarak yorumlanır. Ancak bu, Hz. Havva'nın onu kandırdığı anlamına gelmez.
Sonuç:
Kur'an-ı Kerim'e göre, yasak meyveyi yeme eyleminde Hz. Âdem ve Hz. Havva ortaktır. Kur'an, suçu tek bir tarafa, özellikle de kadına yüklemez.
"Önce Havva yedi, sonra Âdem'i kandırdı" şeklindeki anlatım, İslami bir temelden yoksundur ve Kur'ân'ın açık ifadeleriyle çelişir.
İslam'ın temel prensiplerinden biri olan günahın şahsiliği ilkesi bu olayda da geçerlidir. Her ikisi de hata yapmış, sorumluluğu birlikte üstlenmiş ve bağışlanma için Allah'a birlikte yönelmişlerdir.

  1. A'râf, 20-23

  2. Tâhâ, 120-121


Paylaş

Facebook'ta paylaş

Whatsapp'da paylaş

Yorumlar (0)

Yorumunuz

Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız