Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhil aliyyil azim diyoruz. Acaba Havl ve kuvvet arasında fark var mıdır?

Bu cümlenin ifade ettiği mânaya dair görüşlerde bazı farklılıklar vardır. Ashaptan Abdullah b. Mes‘ûd’a atfedilen bir rivayete göre, İbn Mes‘ûd şu anlamı vermiştir:

“Kulun isyan halinden kurtulması ancak Allah’ın onu günahtan korumasıyla mümkündür; yine kul itaat etme gücüne ancak Allah’ın yardımıyla kavuşur.”

Daha sonraki dönemlerde ise, “kâinatta cereyan eden her hareket ve değişikliğin tamamen ilâhî iradeye göre gerçekleştiği, varlıklara ait bütün gücün onlara Allah tarafından verildiği” şeklinde daha geniş anlamlı bir terim olarak kullanılmıştır.[1]

Ragıb el-İsfahanî ise “havl” kelimesini şöyle izah etmiştir; “حول” ise, insan ve başkasının iç dünyası, bedeni ve kazancı gibi değişebilen işlerinin durumunu anlatan bir kelimedir. Bu üç ana konunun birinde olan gücünü anlatır. “لا حول ولا قوّة إلاّ بالله” deyimi de bundandır.[2]

Buradan anlaşıldığına göre “kuvvet” güç anlamına; “havl” ise daha özel bir mana ile “durumları değiştirme gücü, hallerden hale sokma irade ve kudreti, değiştirme kuvveti ” anlamına gelmektedir.