Öncelikle ecel ile alakalı İslam literatüründen iki kavramı izah edelim:
Eceli Muallak (Ecel-i Kaza): Bir kısım şart ve sebeplere bağlanmış henüz kesinleşmemiş ecel demektir. Ecel-i muallak, şart ve sebepleri bulunduğunda meydana gelir. Ecel-i muallakta değişme ihtimali vardır. Çünkü şart ve sebeplere bağlanmıştır. Bu değişme haşa Allah'ın (cc) ilminde olan bir değişme değildir. Meleklerde mevcut olan ilimdedir. Mahsul almak için tohum ekmenin şart olması gibidir. Hadis-i şeriflerde geçen sadaka vermenin, dua etmenin, ana-babaya iyilik etmenin, sıla-i rahimde bulunmanın ömrü uzatacağı ifade edilmiştir. Bu konu Kur'ân-ı Kerim'de şöyle ifade edilmektedir:
Allah, dilediğini siler (dilediğini de) sabit bırakır. 1
Ecel-i Mübrem (Ecel-i müsemma): Hakkında kesin olarak hüküm verilen geri dönülmez ecel demektir. Ecel-i mübremde her hangi bir değişiklik olmaz ve o, herhangi bir şart ve sebebe bağlı değildir.
Hâfız Ali (rahmetullahi aleyh) in, Üstadı yerine vefat etmek istemesi Ecel-i Muallak kısmına girer. Ayette bahsedilen ecel ise, Ecel-i Mübrem'dir.
Ra'd, 13/39
