İslâm fıkhında temel kaide şudur: "Eşyada asıl olan ibâhadır."¹ Yani bir şeyin haram olup olmadığı açıkça belirtilmediği sürece, o şey helal kabul edilir ve dini açıdan yapılması uygun görülür. Buna göre Kur’ân ve sünnette açıkça haram kılınmamış olan bir fiil, kendi içinde haram unsurlar taşımıyorsa uygundur. Kitap okumak da bu kapsamdadır.
Dolayısıyla fantastik, kurgu, roman, şiir gibi edebî eserleri okumak, kendi başına haram değildir. Fakat bazı durumlar vardır: Fantastik ve kurgu eserler genellikle hayal gücüne dayanır. Hayal ürünü olması tek başına sakınca değildir. Ancak şu durumlar barındırıyorsa caiz değildir:

1- Allah’a, Peygamberlere veya dine hakaret içeriyorsa.

2- Bâtıl inançları hakikat gibi sunuyorsa.

3- Şirk, küfür veya büyüyü meşrulaştırıyorsa.

4-Şehveti, haram ilişkileri ve ahlâksızlığı teşvik ediyorsa.

Bu bağlamda beyazı siyah, siyahı beyaz gösterecek kadar gerçekleri değiştirip şehvet hislerini kamçılayan hikaye ve romanları yazmak ve telif etmek haramdır.²

Bu durumda bu kitapları okumak uygun olmaz. Burada asıl ölçü, okunan kitap kişiyi Allah’tan uzaklaştırmıyor, harama sürüklemiyor ve ahlâkını bozmuyorsa, aksine düşünceyi, dili ve hayal gücünü besliyorsa, dinen okunmasında sakınca yoktur.

İslâm, insanı sadece ibadet eden değil düşünen, okuyan ve hikmet arayan bir varlık olarak görür. Bu sebeple kitap türlerinin kalpte ve zihinde bıraktığı iz önemlidir. Eğer okuma faaliyeti insanı hakikate yaklaştırıyor, ahlâkını güzelleştiriyor ve düşünce ufkunu genişletiyorsa değer kazanır. Fakat insanı inancından uzaklaştıran, nefsânî arzuları körükleyen ve ahlâkı zedeleyen içerikler ise insan için sakıncalı hâle gelir.

Özetle söylersek İslâm’da edebî, kurgusal veya hayal ürünü eserleri okumanın hükmü, türüne değil içeriğine ve kişide doğurduğu etkiye bağlıdır. Dine aykırı unsurlar taşımayan, harama sevk etmeyen ve ahlâkı bozmayan kitapları okumakta dinen bir sakınca yoktur. Asıl ölçü, okunan eserin insanı Allah’a yaklaştırması veya en azından O’ndan uzaklaştırmamasıdır.