"Hanefilerde esah olan, köpeğin bizatihi necis olmadığıdır, zira korunma ve avlanmada ondan yararlanılmaktadır. Domuz ise bizatihi necistir. Kur'ân'daki "O pistir" âyetinden kasıt domuzdur. Yalnız, köpeğin ağız suyu veya salyası ve tersi necistir. Vücudunun diğer yerleri buna kıyas edilmez. Ağzını kaba sokarsa kap yedi defa yıkanır. Resulullah (as) buyurdu ki:
"Köpek sizden birinin kabından içerse, onu yedi defa yıkasın." 1
Ahmed ve Müslim'de:
"Köpeğin ağzını soktuğu sizden birinin kabının temizliği, ilki toprakla olan yedi defa yıkamaktır.2
Malikilere göre: İster beslenmesine izin verilen bekçi ve çoban köpeği olsun, isterse başka köpek, mutlak olarak temizdir. Sadece ağzını soktuğunda meşhur olan görüşe göre taabbüden yedi defa yıkanır. Ayağını veya hareket ettirmeden dilini soksa veya salyası düşse yıkamak gerekmez.
Şafii ve Hanbelilere göre: Köpek, domuz ve onlardan türeyenler, bunların artığı, teri necistir. Bunlarla kirlenen eşya biri toprakla olmak üzere yedi defa yıkanır. Önceki hadise binaen ağzının necaseti sabit olursa, geri kalan kısım da öncelikle öyledir. Zira ağzı fazla soluduğu için en temiz yeridir."3
Peygamber Efendimiz (asm) birkaç istisna dışında köpek beslemeyi yasaklamıştır.
Abdullah ibn Dînâr tahdîs edip şöyle demiştir: Ben Abdullah ibn Umer'den (ra) işittim, Peygamber (asm) şöyle buyurmuştu:
"Av veya çoban köpeği dışında her kim köpek edinirse her gün o kimsenin ecir ve sevabından iki kırat eksilir."4
Resûlullah (asm) buyurdular ki:
"Kim köpek edinirse, her gün o kimsenin amelinin sevabından bir kırat eksilir. Ancak ziraat veya koyun köpeği olursa o başka.."5
Köpek bulunan eve, odaya rahmet melekleri girmez
Hz. Aişe (ra) anlatıyor:
“Cibril, belli bir saatte geleceğine dair Peygamberimizle kararlaşmıştı. Fakat belirtilen an gelmişti. Cebrail ise Efendimiz'e (asm) gelmemişti.
Hz. Aişe der ki:
“Peygamberimizin elinde bir asa vardı. Elindeki asayı atarak: “Allah(cc) da, elçileri de sözünden caymaz” dedi. Sonra etrafına bir göz atınca bir de ne görsün! Sedirin altında bir köpek yavrusu, (duruyor) .
Bunun üzerine;
“Bu köpek (buraya) ne zaman girdi? ” buyurdu.
Ben de:
“Vallahi bilmiyorum” dedim. Emri üzerine köpek çıkarıldı. Hemen peşinden Cibril geldi.
Resûlullah:
“Sen bana söz verdin. Senin için burada oturup bekledim ama gelmedin” buyurdu. Cibril: “Evinin içindeki köpek gelmeme engel oldu. Çünkü biz (melekler) içinde köpek ve resim bulunan eve girmeyiz” cevabını verdi.’’6
İbn-i Ömer (ra) anlatıyor:
“Cibril, Resûlullah’a (asm) falan saatte geleceğine dair söz vermişti. Fakat gecikti. Bu yüzden Peygamberimiz’in canı sıkıldı da evden dışarı çıktı. Yolda Cibril, Efendimiz'i karşıladı. Resûlullah’ın şikâyeti üzerine: “Biz, köpek ve resim olan eve girmeyiz” buyurdu.’’ 7
Mezheplere göre köpek beslemenin hükmü;
Şâfiîlerden Nevevî'ye göre; "İhtiyaç yokken köpek beslemek haramdır. Av, ziraat ve çoban için köpek beslemek caizdir. Ev ve sokakların korunması için köpek beslemek hususunda iki nokta-i nazar var: Birine göre caizdir, diğerine göre değil. Sahih olan görüş şudur: Madem ki, hadislerde üç maksadla köpek beslemeye izin verilmiştir. Buna kıyasla sahih bir ihtiyaç olursa başka maslahatlar içinde beslenebilir."
Hanefîlerden İbnu'l-Hümâm; Av, çoban ve ziraat maksadlarıyla köpek beslemek bi'l-icmâ caiz ise de hırsız veya düşman korkusu olmadan (sırf zevk, moda olsun diye)köpek beslemenin câiz olmadığını" belirtir ve eve sokulmaması gerektiğini söyler.
Mâlikîler, bu meselede biraz daha yumuşak davranırlar. Onlar, belirtilen maksadlarla beslenen köpeklerin temiz olduğuna da hükmederler. Ancak diğer mezhep mensupları bu görüşü, köpeğin su içtiği kabın yedi kere yıkanmasını emreden hadise aykırı bularak tenkid ederler. (Kütüb-i Sitte)
Köpek beslemenin caiz olduğu durumlar:
• Köpek edinmek uygun bir şey değildir. Ancak hırsızın korkusu veya başka bir korku bulunursa, o zaman müstesnadır.
• Ziraatcinin köpek beslemesi şer’an caizdir.
• Av için köpek edinmek ise mübahtır.
• Keza, bir kimsenin bağ, bahçe, ekin ve hayvanlarını korumak için köpek edinmesi de caizdir.
Köpeğin salya ve tüyleri etrafa bulaşacağından ibadetlere ve sağlığa zarar verme ihtimali de vardır
Hz. Peygamber (asm), köpeğin necisliği hususunda da ısrar eder. Öyle ki, köpeğin herhangi bir kaba değmesi halinde, kabın yedi ayrı su ile iyice yıkanıp, sonunda da toprakla ovulmadan temiz addedilemeyeceğini belirtir.
“Köpek birinizin kabından diliyle su içerse, onu döksün ve kabı yedi defa yıkasın!”8
Buradan hareket eden fakihler köpeğin salyasından, herhangi bir kuyuya tek damla dahi düşecek olsa kuyunun pis addedilmesi gerektiği, binaenaleyh bu kuyunun kullanılabilmesi için, suyunun tamamen boşaltılması icab ettiği hükmünü getirirler. Köpeğin salya ve tüyleri etrafa bulaşacağından ibadetlere ve sağlığa zarar verme ihtimali de vardır. 9
Fethu'l-Kadir, 1, 64; Reddü.'l-Muhtar, l, 192, 300; el-Bedayi', I, 63.
Ahmed, Buhari ve Müslim'in rivayeti ile üzerinde ittifak edilmiştir. Neylü'l-Evıar. 1, 36
Prof. Dr. Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Risale Yayınları, İstanbul 1990, s.110
Buhârî, Hars 3, Bedü'l-halk 17, Zebâih 6; Müslim, Müsâkât 50-54, 57, 61. Ayrıca bk. Tirmizî, Sayd 17; Nesâî, Sayd 12, 13, 14; İbni Mâce, Sayd 2
Buhârî, Hars 3, Bedü'l-halk 17; Müslim, Müsâkât 59. Ayrıca bk. Tirmizî, Sayd 17; Nesâî, Sayd 13
Müslim, Libâs 81, 82. Ayrıca bkz. Buhârî, Bed’ü’l-halk 7, Libâs 94; İbn-i Mâce, Libâs 44
Buhârî, Bed’ü’l-Halk, 7
Müslim, Tahâre, 89
İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte, Akçağ Yayınları, Aankara 1995, c.10, s.283