Edep ve haya hakkında bilgi verir misiniz?

Hayâ kelimesi sözlükte utanma, mahcubiyet, ar, namus ve edep gibi anlamlara gelmektedir.[1] Kişinin, çirkin, kötü işlerden sıkılması, çekinmesi ve terk etmesi manasını da içerir.[2] Hayâ duygusunun gerektirdiği çerçevede hareket etmeye ise edep denir. Hayâ, insanı, dinin, aklın ve adetlerin hoş karşılamadığı kötü davranışları yapmaktan alıkoyan en önemli ahlâkî değerlerden biridir. Hayâ duygusu, sahibini, hem Allah’a hem de insanlara karşı mahcup olacağı çirkin işlerden uzak tutan, insanın fıtratında olan bir erdemdir.

Büyüklere hürmet etmek, konuşanın sözünü kesmemek, kahkahayla gülmemek, küfürlü konuşmaktan sakınmak, yerlere tükürüp çöp atmamak, insanlara lakap takıp alay etmemek, müstehcen sözler konuşmamak, tesettüre dikkat etmek edep ve haya örneklerindendir.

Allah’a, Kur’an’a, Peygamberlere, kutsal değerlere, bütün insanlara ve çevreye karşı edepli ve hayâlı olmak ancak kuvvetli bir imanla mümkündür. Çünki edepli ve hayalı olmak ile iman arasında ayrılmaz bir bağ vardır. Bu ikisi dünya ve ahiret saadetini netice verir. Sevgili Peygamberimiz,^(asm) “Hayâ imandandır. İman sahibi ise cennettedir. Hayasızlık ve bundan kaynaklanan kabalıklar, çirkin ve kırıcı sözler, cefa ve zulümden bir parçadır. Cefa eden de cehennemdedir.” buyurmuştur.